-
თეა შავაძე, ნიკა გორგოძე, ია რამიშვილი, On the Representation Formula of Solution for a Class of Perturbed Controlled Neutral Functional Differential equation, The International Workshop on the Qualitative Theory of Differential Equations, Tbilisi, Georgia.
-
თამაზ თადუმაძე, ფრიდონ დვალიშვილი, აბდელჯალილ ნაშაუ, , On the Optimization Problem of One Market Relation Containing the delay Functional Differential Equation, The International Workshop on the Qualitative Theory of Differential Equations, Tbilisi, Georgia.
-
თემურ ჯანგველაძე, On Decomposition Method for Bitsadze-Samarskii Nonlocal Boundary Value Problem for Nonlinear Two-Dimensional Second Order Elliptic Equations, International Workshop on the Qualitative Theory of Differential Equations, QUALITDE–2023, თბილისი, საქართველო.
-
თეა შავაძე, თამაზ თადუმაძე, Representation formulas of the First Variation of Solution for One Class of Neutral Functional-Differential Equation with the Continuous and Discontinuous Initial Conditions, Global Conference on Education (GCEDU), Dubai, UAE.
-
ნათელა ზირაქაშვილი, იმპლანტიანი ყბის ღრუბლისებრი ძვლის დაძაბულ-დეფორმირებული მდგომარეობის შესწავლა, VII INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE - Mathematical Modeling, ბოროვეცი, ბულგარეთი. (სტენდური)
სტატიაში შესწავლილია იმპლანტიანი ყბის ღრუბლისებრი ძვლის დაძაბულ-დეფორმირებული მდგომარეობა. ღრუბლისებრი ძვალი შეიძლება განხილულ იქნეს, როგორც მრავალფოროვანი არე, სადაც ღარები და ფორები არიან ორგვარი ფოროვანი სისტემის ყველაზე გამოკვეთილი კომპონენტები. ნაშრომში შესწავლილია იმპლანტის მახლობლად ყბის ღრუბლისებრი ძვლის დაძაბულ-დეფორმირებული მდგომარეობა ოკლუზიური დატვირთვის შემთხვევაში. ამოცანის მათემატიკურ მოდელს წარმოადგენს დრეკადობის თეორიის საკონტაქტო ამოცანა იმპლანტსა და ყბის ძვალს შორის. ამოცანის ამოსახსნელად გამოყენებულია სასაზღვრო ელემენტთა მეთოდები (boundary element methods), რომლებიც დაფუძნებულია ფლამანის და ბუსინესკის ამოცანების ამონახსნებზე. განხილულია შემთხვევები, როდესაც იმპლანტის დიამეტრი არის სხვადასხვა სიგრძის. აგებულია ძვალში ძაბვების კონტურები (იზოწირები) და შედარებულია სემფ და სემბ-ით მიღებული შედეგები სხვადასხვა დიამეტრის მქონე იმპლანტებისათვის.
ვებ გვერდი
-
ხათუნა ელბაქიძე, ოლეგ ხარშილაძე, Investigating the possibility of a solar activity minimum, Mediteranean Geosciences Union (MEDGU) , Annual Meeting, სტამბოლი, თურქეთი.
-
ხათუნა ელბაქიძე, ოლეგ ხარშილაძე, Influence of the Solar activity on the Earth’s Climate Change via turbulence, Mediteranean Geosciences Union (MEDGU), სტამბოლი, თურქეთი.
დედამიწის კლიმატი განისაზღვრება რთული ურთიერთქმედებით მზეს, ოკეანეებს, ატმოსფეროს, კრიოსფერო, მიწის ზედაპირი და ბიოსფერო. მზე არის მთავარი მამოძრავებელი ძალა დედამიწის ამინდისა და კლიმატისთვის. მზის აქტივობის გავლენა დედამიწის გლობალურ ზედაპირზე განისაზღვრება ტემპერატურის ცვალებადობის გამო, რაც თავის მხრივ იწვევს არასტაბილურობას და გამოხატულია ტურბულენტური ეფექტებით. ასეთი კავშირების იდენტიფიცირების სტანდარტული მიდგომებია ხშირად შესაბამისი დროის სერიებს შორის კორელაციების საფუძველზე. აქ წარმოგიდგენთ გრეინჯერის ახალ მეთოდს მიზეზობრიობა, რომელსაც შეუძლია დაასკვნოს/გამოავლინოს ურთიერთობა ორ ველს შორის. ჩვენ შევადარებთ მზის აქტივობას - კლიმატს კავშირები მაგნიტური ტურბულენტის მეშვეობით, რომელიც გამოვლენილია კორელაციისა და გრეინჯერის მიზეზობრიობის მიხედვით სხვადასხვა დროის მასშტაბებში.
-
ხათუნა ელბაქიძე, ოლეგ ხარშილაძე, SOLAR ACTIVITY INFLUENCE ON THE CLIMATE VIA MAGNETIC TURBULENCE, International Scientific Conference "Geophysical Processes in the Earth and its Envelopes" Proceedings, თბილისი, საქართველო.
დედამიწის კლიმატი განისაზღვრება რთული ურთიერთქმედებით მზეს, ოკეანეებს, ატმოსფეროს, კრიოსფერო, მიწის ზედაპირი და ბიოსფერო. მზე არის მთავარი მამოძრავებელი ძალა დედამიწის ამინდისა და კლიმატისთვის. მზის აქტივობის გავლენა დედამიწის გლობალურ ზედაპირზე განისაზღვრება ტემპერატურის ცვალებადობის გამო, რაც თავის მხრივ იწვევს არასტაბილურობას და გამოხატულია ტურბულენტური ეფექტებით. ასეთი კავშირების იდენტიფიცირების სტანდარტული მიდგომებია ხშირად შესაბამისი დროის სერიებს შორის კორელაციების საფუძველზე. აქ წარმოგიდგენთ გრეინჯერის ახალ მეთოდს მიზეზობრიობა, რომელსაც შეუძლია დაასკვნოს/გამოავლინოს ურთიერთობა ორ ველს შორის. ჩვენ შევადარებთ მზის აქტივობას - კლიმატს კავშირები მაგნიტური ტურბულენტის მეშვეობით, რომელიც გამოვლენილია კორელაციისა და გრეინჯერის მიზეზობრიობის მიხედვით სხვადასხვა დროის მასშტაბებში.
-
თეიმურაზ დავითაშვილი, ინგა სამხარაძე, ატმოსფეროს თერმოდინამიკური მდგომარეობის ზოგიერთი მახასიათებელის შესწავლა ლოკალური კონვექციური პროცესებისთვის, საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციის „დედამიწასა და მის გარსებში მიმდინარე გეოფიზიკური პროცესები“, შრომები, თბილისი, საქართველო.
შეისწავლება ლოკალურ ტერიტორიაზე განვითარებული კონვექციური ღრუბლების ფორმირება და მათი ზოგიერთი თერმოდინამიკური პარამეტრი კონვექციური ღრუბლების შემდგომი მდგომარეობის განსაზღვრის მიზნით. კერძოდ აღმოსავლეთ საქართველოს ზოგიერთი რაიონისათვის შესწავლილია არამდგრადობის ენერგიის რიცხვითი მნიშვნელობების ცვლილების ხასიათი, ატმოსფეროს თერმოდინამიკური მდგომარეობა და შესაბამისი ლოკალური კონვექციური პროცესები.
ვებ გვერდი
-
ელიზბარ ნადარაია, პეტრე ბაბილუა, ბერნულის ორი რეგრესიის ფუნქციის ტოლობის ჰიპოთეზის შესახებ, შემთხვევითი პროცესებისა და მათემატიკური სტატისტიკის გამოყენებანი ფინანსურ ეკონომიკასა და სოციალურ მეცნიერებებში VIII, თბილისის მეცნიერებებისა და ინოვაციების 2023 წლის ფესტივალი, Tbilisi, Georgia.
-
თამაზ ვაშაყმაძე, მათემატიკური ფიზიკის ზოგიერთი მუდმივ კოეფიციენტებიანი განტოლებათა სისტემის შესაბამისი რიგი ამოცანების ზუსტი და მიახლოებითი ამონახსნის აგების შესახებ, უწყვეტ გარემოთა მექანიკის მათემატიკური პრობლემებისა და ანალიზის მონათესავე საკითხების მიმართულების სამუშაო სემინარი, თბილისი, საქართველო.
მათემატიკური ფიზიკის ზოგიერთი მუდმივ კოეფიციენტებიანი განტოლებათა სისტემის შესაბამისი რიგი ამოცანების ზუსტი და მიახლოებითი ამონახსნის აგების შესახებ. გარკვეულობისათვის განიხილება დრეკადობის სივრცული კლასიკური, მომენტური, თერმო-დრეკადობის თეორიის რიგი საწყის-სასაზღვრო ამოცანების მაგალითზე მათი რედუქცია შედარებით მარტივი ოპერატორული განტოლების შესწავლასა და შესაბამისი ზუსტი და მიახლოებითი ამონახსნების ეფექტურად აგებაზე. შემდეგ განხილულ იქნება ამ ამოცანათა კლასის გაფართოება ცარიელფორებიანი დრეკადი გარემოს კოვინ-ნუნციატოს მოდელის, კოსერას ფოროვანი დრეკდი გარემო ცარიელი ფორებით,კოსერას გარემო ორგვარი ფოროვნობით, თერმოდრეკადი გარემო მიკროტემპერატურის გათვალისწინებით და სხვადასხვა შედარებით ზოგად სისტემებზე, რომლებიც
განხილული იყო ჩემ შრომებში (იხ. თამაზ ვაშაყმაძე-75, გვ.174-194, 2012, შემდგენელი გ.ყიფიანი, თსუ-ს გამომცემლობა).
-
თეიმურაზ დავითაშვილი, ნატო კუტალაძე, ინგა სამხარაძე, The Role of Dust Aerosols in Forming the Regional Climate of Georgia, 4th International Conference on Environmental Design, Athens, Greece.
The scope of this work is to study some aspects of the formation of the regional climate of the Caucasus (with a specific focus on Georgia) against the background of the impact of mineral aerosols using modelling (the RegCM interactively coupled with a dust module, WRF-Chem, and HYSPLIT models) and satellite data (MODIS, CALIPSO). The annual mean, as well as the error in summer and winter
temperatures, standard deviation and correlation coefficient compared to the CRU data were calculated for 8 sub-regions with different orographic and climate properties. The calculation results showed that dust aerosol is an active player in the climatic system of the Caucasus (Georgia). Numerical results showed that
the inclusion of dust radiative forcing in the RegCM numerical model brought the simulated summer temperature closer to the observed temperature values. The mean annual temperature increased throughout Georgia in simulations that took into account the direct impact of dust. Calculations using the WRF-Chem
and HYSPLIT models revealed that during the study period, aeolian dust was brought into the territory of the South Caucasus (Georgia) equally not only from Africa and the Middle East, but also from Central (Western) Asia deserts, which was not noted earlier
ვებ გვერდი
-
ელიზბარ ნადარაია, პეტრე ბაბილუა, Nonparametric Estimate of Poisson Regression Function, International Uzbek-Ukrainian Conference: Modern problems of the theory of stochastic processes and their applications, Online.
-
მიხეილ რუხაია, ირაკლი ჩიტაია, როლანდ ომანაძე, პროექტის პრეზენტაცია: რეკურსული ფუნქციები და ონთოლოგიების ინჟინერია, IEEE 19-ე საერთაშორისო კონფერენცია e-Science, ლიმასოლი, კვიპროსი. (სტენდური)
ეს პოსტერი ეხება ინტერდისციპლინურ პროექტს, რომელიც მიზნად ისახავს უნიფიკაციისა და შეთანადების პრობლემების ფორმულირებას, რომლებიც გამოიყენება ალბათურ ონთოლოგიურ მსჯელობაში, და მათი ამოხსნის ალგორითმების ძიებასა და შედარებას. გარდა ამისა, როდესაც არ არსებობს მათი გადაჭრის ალგორითმი, ჩვენი პროექტი მიზნად ისახავს ტიურინგის და სხვა ალგორითმული ხარისხების ალგებრული სტრუქტურების შესწავლას.
ვებ გვერდი
-
თეიმურაზ დავითაშვილი, ინგა სამხარაძე, Identification of Some Features of the Zonal Air Flow Over the Territory of Georgia to Study its Energy Characteristics, The 5th Euro-Mediterranean Conference for Environmental Integration (EMCEI-2023), Rende (Cosenza), Italy.
-
დავით კალაძე, ლუბა წამალაშვილი, ტანგენს-კოტანგენს მეთოდის გამოყენებით გარდნერის განტოლებების ზუსტი ამონახსნების შესახებ, IV საერთაშორისო კონფერენცია „გამოყენებითი მათემატიკის თანამედროვე პრობლემები", თბილისი,საქართველო.
ტანგენს-კოტანგენს მეთოდის გამოყენებით ნაპოვნია მორბენალი ტალღის სახის (1+1) და (2+1)D გარდნერის არაწრფივი, კერძოწარმოებულიანი დიფერენციალური განტოლების ზუსტი ამონახსნები, რომლებიც გამოსახულია ჰიპერბოლური ფუნქციების საშუალებით და აქვთ სივრცულად იზოლირებული სტრუქტურული ფორმები
ვებ გვერდი
-
მაია სვანაძე, Problems of Steady Vibrations in the Linear Coupled Theory of Thermoviscoelasticity of Porous Materials, The Fourth International Conference “MODERN PROBLEMS IN APPLIED MATHEMATICS”, Tbilisi, Georgia.
In this talk, a linear mathematical model of thermoviscoelasticity for
porous materials is proposed in which the coupled effect of Darcys law and the concept the volume fraction of pores is considered. The basic internal and external boundary value problems (BVPs) of steady vibrations of this model are investigated. Indeed, the fundamental solution of the system of steady vibration equations is constructed. The uniqueness theorems for the regular (classical) solutions of the BVPs of steady vibrations are proved. The single-layer and double-layer potentials are constructed and the basic properties of these potentials are given. Finally, the existence theorems for classical solutions of the BVPs of steady vibrations are proved by means of the potential method and the theory of singular integral equations.
ვებ გვერდი
-
გიორგი ჯაიანი, On fluids in angular pipes and wedge-shaped canals, The Fourth International Conference "MODERN PROBLEMS IN APPLIED MATHEMATICS", თბილისი, საქართველო.
On fluids in angular pipes and wedge-shaped canals
Abstract. In the zero approximation of hierarchical models for fluids the full accordance is shown of peculiarities of setting the Dirichlet and Keldysh type boundary conditions by motion of the fluids in pipes of angular cross-sections with the results of experiments carried out by J. Nikuradze in L. Prandtl’s Laboratory at University of Göttingen.
Jeffery-Hamel flow is the flow between two planes that meet at an angle was analyzed by Jeffery (1915) and Hamel (1916).
We consider the flow between two surfaces that meet at the edge a dihedral (angle), whose sides are the tangents of the surfaces at the edge of dihedral.
ვებ გვერდი
-
რომან კოპლატაძე, On asymptotic behavior of solutions of higher order Emden-Fowler type difference equations, The Fourth International Conference „Modern Problems in Applied Mathematics“ (MPAM2023), Tbilisi, Georgia.
-
ელიზბარ ნადარაია, პეტრე ბაბილუა, On the Testing Hypothesis of Equality of Two Bernoulli Regression Functions, The Fourth International Conference “Modern Problems Applied Mathematics” MPAM 2023, Tbilisi, Georgia.
-
რომან კოპლატაძე, On Asymptotic Behavior of Solutions of Higher Order Emden-Fowler Type Difference Equations with Deviating Argument, The Fourth International Conference "MODERN PROBLEMS IN APPLIED MATHEMATICS", თბილისი, საქართველო.
Consider the Emden-Fowler type difference equation.
ვებ გვერდი
-
თამაზ ვაშაყმაძე, , ჩეულებრივი დიფერენციალური განტოლებებისათვის სასაზღვრო ამოცანების მიახლოებით ამოხსნა, მეოთხე საერთაშორისო კონფერენცია „გამოყენებითი მათემატიკის თანამედროვე პრობლემები“, თბილისი, საქართველო.
გარკვეულობისათვის განიხილება დრეკადობის სივრცული კლასიკური, მომენტური, თერმო-დრეკადობის თეორიის რიგი საწყის-სასაზღვრო ამოცანების მაგალითზე მათი რედუქცია შედარებით მარტივი ოპერატორული განტოლების შესწავლასა და შესაბამისი ზუსტი და მიახლოებითი ამონახსნების ეფექტურად აგებაზე. შემდეგ განხილულ იქნება ამ ამოცანათა კლასის გაფართოება ცარიელფორებიანი დრეკადი გარემოს კოვინ-ნუნციატოს მოდელის,კოსერას ფოროვანი დრეკდი გარემო ცარიელი ფორებით,კოსერას გარემო ორგვარი ფოროვნობით, თერმოდრეკადი გარემო მიკროტემპერატურის გათვა-ლისწინებით და სხვადასხვა შედარებით ზოგად სისტემებზე,რომლებიც განხილული იყო ჩემს შრომებში(იხ.თამაზვაშაყმაძე-75,გვ.174-194,2012,
შემდგენელი გ.ყიფიანი,თსუ-ს გამომცემლობა).
-
გიორგი გელაძე, არჩილ პაპუკაშვილი, მერი შარიქაძე, Further Exploration of the Mesoscale Atmospheric Boundary Layer, The fourth international conference „modern problems in applied mathematics“ (MPAM2023) Dedicated to the 105th Anniversary of I. Javakhishvili Tbilisi State University & 55th Anniversary of I.Vekua In, თბილისი, საქართველო.
We continue the study of thermohydrodynamics and humidity processes based on the numerical model of the mesoscale atmospheric boundary layer (MBLA) developed by us.
A new classification of foehns (warm downward wind) is given.
An attempt is made to study foehns based on our numerical model.
A certain opinion is expressed about the movement of a fluid against
a gravitational field in different media.
ვებ გვერდი
-
გიორგი რუხაია, თეიმურაზ დავითაშვილი, Exploring the Possibilities of Using Renewable Energy in Georgia in the Context of Climate Change Issues, გამოყენებითი მათემატიკის თანამედროვე პრობლემები - მეოთხე საერთაშორისო კონფერენცია, თბილისი, საქართველო.
The territory of Georgia is rich in solar, wind, hydro, tidal, geothermal and biomass renewable energy sources (can be used for electricity generation, space heating and cooling and water, and for transport), but at present Georgia properly uses only hydro energy. In the context of current regional climate change challenges, Georgia needs cleaner energy from sources that naturally replenish rather than deplete. Wind, thermal and hydrogen energy are among the possible solutions as they are currently considered one of the most promising fuels of the future. In this article, based on a three-dimensional hydrostatic mesoscale model, an air flow over the complex relief of the South Caucasus (Georgia) is studied. Numerical experiments have shown a strong influence of the orographic effects of the Caucasus (the Likhi Ridge) on the movement of air in the troposphere. Besides, the study of the wind regime and statistical characteristics of the Kolkhinsky region for the period 1960-2021 showed that the wind speeds were significant and important for the development of wind farms in Western Georgia.
This study discusses also one mathematical model that describes the flow of a mixture of natural gas and hydrogen substances in a pipeline. The distribution of pressure and gas flow through a branched gas pipeline has been studied. In addition, ways to reduce transportation costs are being studied, that is, the economic aspect of various methods of transporting hydrogen using hydrogen gas trailers, liquid hydrogen tanks and hydrogen pipelines of various technical levels is being studied
ვებ გვერდი
-
არჩილ პაპუკაშვილი, ორი არაწრფივი ინტეგრო-დიფერენციალური განტოლების რიცხვითი ამოხსნების შესახებ, THE FOURTH INTERNATIONAL CONFERENCE „MODERN PROBLEMS IN APPLIED MATHEMATICS“ (MPAM2023) Dedicated to the 105th Anniversary of I. Javakhishvili Tbilisi State University & 55th Anniversary of I.Vekua In, თბილისი საქართველო.
In this work we consider the issues of the approximate solutions and the results of numerical
computations for the following two practical problems: 1. Non-linear initial-boundary value problem
for the J. Ball dynamic beam. 2. Non-linear initial-boundary value problem for the Kirchhoff
dynamic string.
The presented article is a direct continuation of the articles [1]-[5] that consider the construction
of algorithms and their corresponding numerical computations for the approximate solution
of nonlinear integro-differential equations for the J. Ball dynamic beam (see [1]-[3]) and for the
Kirchhoff dynamic string (see [4]-[5]).
References
[1] A. Papukashvili, G. Papukashvili, M. Sharikadze. Numerical calculations of the J. Ball nonlinear
dynamic beam. Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math., 32 (2018), 47-50.
[2] A. Papukashvili, G. Papukashvili, M. Sharikadze. On a numerical realization for a Timoshenko
type nonlinear beam equation. Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math., 33 (2019),
51-54.
[3] A. Papukashvili, G. Geladze, Z. Vashakidze, M. Sharikadze. On the Algorithm of an Approximate
Solution and Numerical Computations for J. Ball Nonlinear Integro-Differential Equation.
Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math., 36 (2022), 75-78.
[4] G. Papukashvili, J. Peradze. A numerical solution of a string oscillation equation. Rep. Enlarged
Sess. Semin. I. Vekua Inst. Appl. Math., 23 (2009), 80-83.
[5] J. Peradze. A numerical algorithm for the non-linear Kirchhoff string equation. Numer. Math.,
102 (2005), 311-342.
ვებ გვერდი
-
დავით ნატროშვილი, Application of the potential method in the theory of elasticity, The Fourth International Conference "MODERN PROBLEMS IN APPLIED MATHEMATICS" Dedicated to the 105th Anniversary of I.Javakhishvili Tbilisi State University (TSU) & 55th Anniversary of I.Vekua Institut, Tbilisi, Georgia.
The presentation is devoted to the application of the potential and integral equations methods to the basic and mixed three-dimensional boundary value and boundary-transmission problems of the theory of elasticity.
The main goals of the talk are an overview of the results obtained by
representatives of the Georgian Mathematical School in the second part
of the last century and new developments and extensions of the method
to refined mathematical models of solid mechanics taking into account
thermal and electro-magnetic physical fields. We treat problems of statics, steady state elastic oscillations and general dynamics for isotropic and
anisotropic elastic solids.
ვებ გვერდი
-
ნატალია ჩინჩალაძე, Zero Approximation of Hierarchical Models for Fluids in Pipes of Angular Cross-Sections, The Fourth International Conference "MODERN PROBLEMS IN APPLIED MATHEMATICS", თბილისი, საქართველო.
We investigate dynamical problem of zero approximation of hierarchical models for fluids. Applying the Laplace transform technique, we reduce the dynamical problem to the elliptic problem which depends on a complex parameter τ and prove the corresponding uniqueness and existence results. Further, we establish uniform estimates for solutions and their partial derivatives with respect to the parameter τ at infinity and via the inverse Laplace transform show that the original dynamical problem is uniquely solvable.
ვებ გვერდი
-
ბაკურ გულუა, რომან ჯანჯღავა, On construction of general solutions of equations of the plane theory of elasticity in the coupled theory of double-porosity materials, The Fourth International Conference „MODERN PROBLEMS IN APPLIED MATHEMATICS“, თბილისი, საქართველო.
In the present talk, the linear coupled model of elastic double-porosity
materials are proposed in which the coupled phenomenon of the concepts of Darcy’s extended law and the volume fractions is considered. A two- dimensional system of equations of plane deformation is written in the complex form and its general solution is represented by means of analytic functions of a complex variable and solutions of Helmholtz equations. The constructed general solution enables one to solve analytically a sufficiently wide class of plane boundary value problems of the elastic equilibrium of the coupled theory of elasticity for double-porous bodies.
ვებ გვერდი
-
ზურაბ ვაშაკიძე, ჯემალ როგავა, On Convergence of a Three-Layer Semi-Discrete Scheme for the Nonlinear Dynamic String Equation of Kirchhoff-Type with Time-Dependent Coefficients, The Fourth International Conference "MODERN PROBLEMS IN APPLIED MATHEMATICS" Dedicated to the 105th Anniversary of I. Javakhishvili Tbilisi State University (TSU) & 55th Anniversary of I. Vekua Instit, თბილისი, საქართველო.
In this talk, we shall investigate an initial-boundary value problem associated with the Kirchhoff-type nonlinear dynamic string equation featuring time-varying coefficients. Our objective is to devise a temporal discretization algorithm capable of approximating the solution to the initial-boundary value problem. To accomplish this, we employ a symmetric three-layer semi-discrete scheme with respect to the temporal variable, where the nonlinear term is evaluated at the midpoint node. This approach facilitates the computation of numerical solutions at each temporal step by inverting linear operators, resulting in a system of second-order linear ordinary differential equations. We have established the local convergence of the proposed scheme, which reveals quadratic convergence with respect to the step size of the time discretization within the local temporal interval. Finally, we have conducted several numerical experiments using the proposed algorithm for various test problems, and the obtained numerical results are in accordance with the theoretical findings.
ვებ გვერდი
-
ომარ ფურთუხია, თამაზ თადუმაძე, Mathematics at the Ivane Javakhishvili Tbilisi State University., The Fourth International Conference „Modern Problems in Applied Mathematics“ (MPAM2023), Tbilisi, Georgia.
-
თეა შავაძე, თამაზ თადუმაძე, On the Representation Formula of Solution for a Class of Perturbed Controlled Neutral Functional-Differential Equation, The Fourth International Conference „Modern Problems in Applied Mathematics“ (MPAM2023),, Tbilisi, Georgia.
-
ბესიკი ტაბატაძე, მიხეილ გაგოშიძე, თემურ ჯანგველაძე, ზურაბ კიღურაძე, Two Methods of the Numerical Solution of One System of Nonlinear Partial Differential Equations, Fourth International Conference "MODERN PROBLEMS IN APPLIED MATHEMATICS" Dedicated to the 105th Anniversary of I.Javakhishvili Tbilisi State University (TSU) & 55th Anniversary of I.Vekua Institute of, თბილისი, საქართველო.
Two different approaches were used to construct approximate solutions of the initial-boundary problem for the system of equations corresponding to a two-dimensional nonlinear model [1]. Such type models are studied in many works (see, for example, [2]-[7] and references therein). The first approach used a decomposition method based on an averaged model [3]. An appropriate scheme and necessary algorithms for computer implementation were built. The program was compiled and calculations were made for various tests. The second approach used a variable direction difference scheme [4]. Necessary algorithms for computer implementation were also built for this method. The number of operations was determined for both methods. The time required for the realization of the algorithms and the accuracy of the numerical experiments were compared with each other. An analysis of the obtained results was carried out, and appropriate conclusions were drawn.
Acknowledgment
This research has been supported by the Shota Rustaveli
National Science Foundation of Georgia under the grant FR-21-2101.
References
[1] G. I. Mitchison, A model for vein formation in higher plants. Proc. R. Soc. Lond. B. volume 207, pages 79-109, 1980.
[2] J. Bell, C. Cosner, W. Bertiger, Solution for a flux-dependent diffusion model. SIAM J. Math. Anal. volume 13, pages 758-769, 1982.
[3] T. A. Dzhangveladze, Averaged model of sum approximation for a system of nonlinear partial differential equations (Russian). Proc. I.Vekua Inst. Appl. Math. volume 19, pages 60-73, 1987.
[4] T. A. Jangveladze, The difference scheme of the type of variable directions for one system of nonlinear partial differential equations. Proc. I.Vekua Inst. Appl. Math. volume 42, pages 45-66, 1992.
[5] T. Jangveladze, M. Nikolishvili, B. Tabatadze, On one nonlinear twodimensional diffusion system. Proc. 15th WSEAS Int. Conf. Applied Math. (MATH 10), pages 105-108, 2010.
[6] T. Jangveladze, Z. Kiguradze, B. Tabatadze, M. Gagoshidze, Comparison of two methods of numerical solution of Mitchison biological system of nonlinear partial differential equations. International Journal of Mathematics and Computers in Simulation, volume 11, pages 25–31. 2017.
[7] T. Jangveladze, Z. Kiguradze, M. Gagoshidze, Economical difference scheme for one multi-dimensional nonlinear system. Acta Mathematica Scientia. volume 39, no. 4, pages 971-988, 2019.
ვებ გვერდი
-
არჩილ პაპუკაშვილი, გიორგი პაპუკაშვილი, ჯემალ ფერაძე, მერი შარიქაძე, On the Approximation of the Solution for a Kirchhoff’s-type Equation Describing the Dynamic Behavior of a String, საქართველოს მათემატიკოსთა კავშირის XIII საერთაშორისო კონფერენცია, ბათუმი, საქართველო.
The presented discourse serves as a direct extension of the research papers [1, 2], which delve into the investigation of an initial-boundary value problem associated with Kirchhoff’s integrodifferential equation. This mathematical model effectively characterizes the dynamic behaviour of a string. To seek an approximate solution for this problem, a combined approach involving a Galerkin method, a stable symmetric finite difference scheme, and a Picard-type iterative method is employed. In article [1], the algorithm is tested using a simple test example, providing the error
solely for the difference method. However, this work considers a more complex test example that allows us to assess the errors for both the difference method and the Galerkin method. Numerical computations are performed to validate the proposed approach, and the resulting findings are presented in both tabular and graphical formats.
References
[1] G. Papukashvili and J. Peradze, A numerical solution of string oscillation equation. Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math. 23 (2009), 80–83.
[2] J. Peradze, A numerical algorithm for the nonlinear Kirchhoff string equation. Numer. Math. 102 (2005), no. 2, 311–342.
ვებ გვერდი
-
ნინო ხატიაშვილი, სტოქსის დინებების შესახებ, XIII International Conference of the Georgian Mathematical Union, Batumi, September 4 – 9, 2023 , ბათუმი, საქართველო.
ჩვენ ვიხილავთ უსასრულ არეში უკუმშვადი სითხის დინებას რეინოლდსის მცირე რიცხვისთვის. სითხის სიჩქარის კომპონენტები აკმაყოფილებენ სტოქსის წრფივ განტოლებათა სისტემას სათანადო საწყის-სასზღვრო პირობებით. განხილულია როგორც სტაცინალური ასევე არასტაციონალური დინებები. ზოგიერთ კერძო შემთხვევაში მიღებულია სტოქსის განტოლებათა სისტემის ზუსტი ამოხსნები.
ვებ გვერდი
-
თეიმურაზ დავითაშვილი, ინგა სამხარაძე, გიორგი რუხაია, Exploring the Development of Hydrogen Energy in Georgia in the Face of Climate Change, საქართველოს მათემატიკოსთა კავშირის XIII საერთაშორისო კონფერენცია, ბათუმი, საქართველო.
Despite the fact that hydrogen in nature is not replenished naturally and is not depleted (by analogy with renewable energy sources), there is a growing interest around the world in using hydrogen for electricity generation or in industry, transport and other areas as a highly efficient energy source. Currently, Georgia uses only hydro, wind and geothermal energy from renewable energy sources and has good opportunities for producing and transporting hydrogen. Indeed, Kazakhstan,
Turkmenistan and Azerbaijan are planning to produce “green” and “blue” hydrogen (having a modern production infrastructure for petrochemicals and huge resource potential) and develop the infrastructure and operational components of the “Middle Corridor” for its transportation using the TRACECA route through Georgia and Turkey to EU countries. While efforts are being made in the long term to build a dedicated hydrogen infrastructure (pipeline), blending hydrogen into
the existing gas pipeline network is a more promising strategy for transporting hydrogen in the short term. Thus, studying the behavior of mixed flow in a pipeline is relevant to the analysis of several potential problems that arise when mixing hydrogen in natural gas networks. This article focuses on exploring how much hydrogen can be integrated into a gas pipeline from an operational point of view. Namely, on the basis of one mathematical model describing the flow of a mixture
of natural gas and hydrogen substances in a pipeline, the distribution of pressure and gas flow through a branched gas pipeline was analytically obtained. Some aspects of the production and transportation of hydrogen as a highly efficient source of energy on the territory of Georgia under the conditions of climate change are discussed
ვებ გვერდი
-
მიხეილ რუხაია, თემურ კუცია, მირჩა მარინ, მსგავსებაზე დაფუძნებული სიმრავლეთა შეთანადება, საქართველოს მათემატიკოსთა კავშირის ყოველწლიური XIII საერთაშორისო კონფერენცია, ბათუმი, საქართველო.
In this talk, we propose extending set matching to similarity relations. In this way, we incorporate some background knowledge into solving techniques with similarity relations. Although our set terms are interpreted as (finite) classical sets, their elements (arguments of set terms) might be related to each other by a similarity relation, which induces also a notion of similarity between set terms. We design a matching algorithm and study its properties. It can be useful in applications where the exact set matching techniques need to be relaxed to deal with quantitative extensions of equality such as similarity relations.
ვებ გვერდი
-
ლალი ტიბუა, სეკვენციათა კალკულუსი ურანგო ალბათური ლოგიკისათვის, საქართველოს მათემატიკოსთა კავშირის ყოველწლიური XIII საერთაშორისო კონფერენცია, ბათუმი, საქართველო.
მოხსენებაში განხილულია სეკვენციათა კალკულუსი ურანგო ალბათური ლოგიკისათვის. ნაჩვენებია, რომ ეს კალკულუსი არის სწორი და სრული.
ვებ გვერდი
-
დავით ნატროშვილი, An alternative potential method for mixed steady state elastic oscillation problems, XIII International Conference of the Georgian Mathematical Union, Batumi, Georgia .
We consider an alternative approach to investigate three-dimensional exterior mixed boundary value problems (BVP) for the steady state oscillation equations of the elasticity theory for isotropic bodies. The unbounded domain occupied by an elastic body, Ω− ⊂ R^3, has a compact boundary surface S = ∂Ω−, which is divided into two disjoint parts, the Dirichlet part S_D and the Neumann part S_N , where the displacement vector (the Dirichlet type condition) and the stress
vector (the Neumann type condition) are prescribed respectively. Our new approach is based on the classical potential method and has several essential advantages compared with the existing approaches. We look for a solution to the mixed boundary value problem in the form of a linear combination of the single layer and double layer potentials with densities supported on the Dirichlet and Neumann parts of the boundary respectively. This approach reduces the mixed BVP under
consideration to a system of boundary integral equations, which contain neither extensions of the Dirichlet or Neumann data nor the Steklov–Poincaré type operator involving the inverse of a special boundary integral operator, which is not available explicitly for arbitrary boundary surface. Moreover, the right-hand sides of the resulting boundary integral equations system are vectorfunctions coinciding with the given Dirichlet and Neumann data of the problem in que stion. We
show that the corresponding matrix integral operator is bounded and coercive in the appropriate L_2-based Bessel potential spaces. Consequently, the operator is invertible, which implies unconditional unique solvability of the mixed BVP in the class of vector-functions belonging to the Sobolev space [W^1_2,loc(Ω−)]^3 and satisfying the Sommerfeld–Kupradze radiation conditions at infinity.We also show
that the obtained matrix boundary integral operator is invertible in the Lp-based Besov spaces and prove that under appropriate boundary data a solution to the mixed BVP possesses C^α-Hölder continuity property in the closed domain Ω−
with α =1/2 − ε, where ε > 0 is an arbitrarily small
number.
ვებ გვერდი
-
თამარ ქასრაშვილი, On one example of the existence of a non-measurable set on the real line R, XIII International Conference of the Georgian Mathematical Union, ბათუმი, საქართველო.
It is well known the existence of non-measurable sets on the real line R (Vital’s set, Bernstein’s set, etc., see, for example). This report will present relationship between countable equid composability of sets and existence a nonmeasurability set with respect to Lebesgue measure on real line R. Since any two (bounded or unbounded) point sets of R with nonempty interiors are countably equid composable, we get that there exists a Lebesgue non-measurable set on R.
ვებ გვერდი
-
ზურაბ ვაშაკიძე, ჯემალ როგავა, Convergence and numerical experiments of a three-layer semi-discretization approach for the nonlinear Kirchhoff-type dynamic string equation with time-varying coefficients, საქართველოს მათემატიკოსთა კავშირის ყოველწლიური XIII საერთაშორისო კონფერენცია, ბათუმი, საქართველო.
In this talk, we shall delve into an initial-boundary value problem associated with the Kirchhoff-type nonlinear dynamic string equation. This equation features coefficients that change over time and has been discussed in detail in the paper [1]. Our main goal is to develop a method for discretizing time that can effectively estimate the solution to the initial-boundary value problem. To achieve this objective, we apply a symmetrical three-layer semi-discrete approach that focuses on the temporal variable. Within this method, the nonlinear term is assessed at the midpoint node. By using this technique, we can calculate numerical solutions at each step of time by inverting linear operators. As a result, we end up with a set of second-order linear ordinary differential equations. We have proved that this proposed approach locally converges and demonstrates a quadratic convergence pattern in relation to the time step size through the local time interval. Lastly, we performed several numerical experiments using the proposed algorithm to tackle various test issues. The numerical outcomes we obtained align well with the theoretical conclusions.
[1] J. Rogava and Z. Vashakidze. On Convergence of a Three-layer Semi-discrete Scheme for the Nonlinear Dynamic String Equation of Kirchhoff-type with Time-dependent Coefficients. arXiv preprint arXiv:2303.10350, 2023. DOI: 10.48550/arXiv.2303.10350.
ვებ გვერდი
-
მიხეილ გაგოშიძე, თემურ ჯანგველაძე, ზურაბ კიღურაძე, ერთი არაწრფივი კერძოწარმოებულიანი დიფერენციალური განტოლებათა სისტემის საწყის-სასაზღვრო ამოცანის ზოგიერთი თვისება და რიცხვითი ამოხსნა, საქართველოს მათემატიკოსთა კავშირის XIII საერთაშორისო კონფერენცია, ბათუმი, საქართველო.
Investigated model is based on the well-known system of Maxwell’s equations and represents some of its generalizations. Such type models are studied in many works (see, for example, [1–6] and references therein). The one-dimensional case with a three-component magnetic field is considered. The asymptotic behavior of solution for initial-boundary value problem as time variable tends to infinity is studied. The question of linear stability of the stationary solution of the system and the possibility of the Hopf-type bifurcation is investigated. A finite-difference scheme is constructed. The convergence of this scheme is studied and an estimate of the error of the approximate solution is obtained. Corresponding numerical experiments are carried out.
Acknowledgments
This research has been supported by the Shota Rustaveli National Science Foundation of Georgia under the grant # FR-21-2101.
References
[1] T. A. Dzhangveladze, Stability of the stationary solution of a system of nonlinear partial differential equations. (Russian) Current problems in mathematical physics, Vol. I (Russian) (Tbilisi, 1987), 214–221, 481–482, Tbilis. Gos. Univ., Tbilisi, 1987.
[2] T. Jangveladze and M. Gagoshidze, Hopf bifurcation and its computer simulation for onedimensional Maxwell’s model. Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math. 30 (2016), 27–30.
[3] T. Jangveladze, Investigation and numerical solution of nonlinear partial differential and integro-differential models based on system of Maxwell equations. Mem. Differ. Equ. Math. Phys. 76 (2019), 1–118.
[4] T. Jangveladze, Some properties of the initial-boundary value problem for one system of nonlinear partial differential equations. Bull. TICMI 25 (2021), no. 2, 137–143.
[5] T. Jangveladze, Finite difference scheme for one system of nonlinear partial differential equations. Bull. Georgian Natl. Acad. Sci. (N.S.) 16 (2022), no. 2, 7–13.
[6] Z. V. Kiguradze, On the stationary solution for one diffusion model. Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math. 16 (2001), no. 1-3, 17–20.
ვებ გვერდი
-
ბესიკი ტაბატაძე, მიხეილ გაგოშიძე, თემურ ჯანგველაძე, ზურაბ კიღურაძე, ერთი ორგანზომილებიანი კერძოწამოებულებიანი დიფერენეციალური განტოლებათა სისტემის რიცხვითი ამოხსნა, საქართველოს მათემატიკოსთა კავშირის XIII საერთაშორისო კონფერენცია,, ბათუმი, საქართველო.
The two-dimensional system of nonlinear partial differential equations is considered. This system arises in the process of vein formation of young leaves [7]. There are many works where this and many models describing similar processes are also presented and discussed (see, for example, [1, 2, 8, 9] and references therein). Investigation and numerical solution of such type systems are discussed in many papers (see, for example, [1, 3–6] and references therein). In our note, the averaged model of sum approximation is used [3] and the variable directions difference scheme is also considered [4]. Comparison of numerical experiments of the proposed methods is done.
Acknowledgments
This research has been supported by the Shota Rustaveli National Science Foundation of Georgia under the grant # FR-21-2101.
References
[1] J. Bell, C. Cosner and W. Bertiger, Solutions for a flux-dependent diffusion model. SIAM J. Math. Anal. 13 (1982), no. 5, 758–769.
[2] H. Candela, A. Martí́nez-Laborda and J. L. Micol, Venation Pattern Formation inArabidopsis thalianaVegetative Leaves. Developmental Biology 205 (1999), no. 1, 205–216.
[3] T. A. Dzhangveladze, An averaged model of summary approximation for a system of nonlinear partial differential equations. (Russian) Tbiliss. Gos. Univ. Inst. Prikl. Mat. Trudy 19 (1987), 60–73.
[4] T. A. Jangveladze, The difference scheme of the type of variable directions for one system of nonlinear partial differential equations. Tbiliss. Gos. Univ. Inst. Prikl. Mat. Trudy 47 (1992), 45–66.
[5] T. Jangveladze, Z. Kiguradze and M. Gagoshidze, Economical difference scheme for one multi-dimensional nonlinear system. Acta Math. Sci. Ser. B (Engl. Ed.) 39 (2019), no. 4, 971–988.
[6] T. Jangveladze, M. Nikolishvili and B. Tabatadze, On one nonlinear two-dimensional diffusion system. Proc. 15th WSEAS Int. Conf. Applied Math. (MATH 10), (2010), 105–108.
[7] G. J. Mitchison, A model for vein formation in higher plants. Proc. R. Soc. Lond. B. 207 (1980), no. 1166, 79–109.
[8] P. Prusinkiewicz, S. Crawford, R. S. Smith, K. Ljung, T. Bennett, V. Ongaro and O. Leyser, Control of Bud Activation by an Auxin Transport Switch. Proc. Nat. Acad. Sci. 106(41) (2009), 17431–17436.
[9] C. J. Roussel and M. R. Roussel, Reaction–diffusion models of development with statedependent chemical diffusion coefficients, Progress Biophys. Molecular Biology 86 (2004), no. 1, 113–160.
ვებ გვერდი
-
თეიმურაზ ჩხიკვაძე, მიხეილ გაგოშიძე, თემურ ჯანგველაძე, ზურაბ კიღურაძე, ერთი არაწრფივი კერძოწარმოებულიანი დიფერენციალური განტოლებათა სისტემის საწყის-სასაზღვრო ამოცანის ზოგიერთი თვისება და რიცხვითი ამოხსნა, საქართველოს მათემატიკოსთა კავშირის XIII საერთაშორისო კონფერენცია, ბათუმი, საქართველო.
One type of model of nonlinear parabolic integro-differential equations is considered. The analogous models partially are derived, on one hand, from the description of real diffusion processes and on the other hand, in the generalization of well-known equations and systems of equations, the study of which devoted many scientific papers (see, for example, [1-8] and references therein). Models of such types still yield to the investigation for special cases. In this direction, the latest and rather complete bibliography can be found in the following monographs [6, 7]. In our research uniqueness, stability and asymptotic behavior of the solutions of the initial-boundary value problems are studied. The finite-difference scheme is constructed and its convergence property is established. The approximate algorithm based on this scheme is constructed. Numerical implementation with various experiments for different values of the input parameters is performed to validate the theoretical conclusions.
Acknowledgments
This research has been supported by the Shota Rustaveli National Science Foundation of Georgia under the grant FR-21-2101.
References
[1] M. M. Aptsiauri, T. A. Jangveladze and Z. V. Kiguradze, Asymptotic behavior of the solution of a system of nonlinear integro-differential equations. (Russian) Differ. Uravn. 48 (2012), no. 1, 70–78; translation in Differ. Equ. 48 (2012), no. 1, 72–80.
[2] T. Chkhikvadze, On one system of nonlinear partial differential equations. Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math. 36 (2022), 19–22.
[3] T. Dzhangveladze, An Investigation of the First Boundary-Value Problem for Some Nonlinear Parabolic Integro-differential Equations. (Russian) Tbilisi State University, Tbilisi, 1983.
[4] D. G. Gordeziani, T. A. Dzhangveladze and T. K. Korshiya, Existence and uniqueness of the solution of a class of nonlinear parabolic problems. (Russian) Differentsial’nye Uravneniya 19 (1983), no. 7, 1197–1207; translation in Differ. Equ. 19 (1984), no. 7, 887–895.
[5] F. Hecht, T. Jangveladze, Z. Kiguradze and O. Pironneau, Finite difference scheme for one system of nonlinear partial integro-differential equations. Appl. Math. Comput. 328 (2018), 287–300.
[6] T. Jangveladze, Investigation and numerical solution of nonlinear partial differential and integro-differential models based on system of Maxwell equations. Mem. Differ. Equ. Math. Phys. 76 (2019), 1–118.
[7] T. Jangveladze, Z. Kiguradze and B. Neta, Numerical Solutions of Three Classes of Nonlinear Parabolic Integro-Differential Equations. Elsevier/Academic Press, Amsterdam, 2016.
[8] T. Jangveladze, Z. Kiguradze, B. Neta and S. Reich, Finite element approximations of a nonlinear diffusion model with memory. Numer. Algorithms 64 (2013), no. 1, 127–155.
ვებ გვერდი
-
ელიზბარ ნადარაია, პეტრე ბაბილუა, About hypothesis testing of equality of two Bernoulli regression functions, XIII International Conference of the Georgian Mathematical Union, Batumi, Georgia.
-
ბესიკი დუნდუა, CLP(MS): Programming Using Multiple Similarity Constraints ., XIII International Conference of the Georgian Mathematical Union, .
We describe the semantics of CLP(MS): constraint logic programming over multiple similarity
relations. Similarity relations are reflexive, symmetric, and transitive fuzzy relations. They help
to make approximate inferences, replacing the notion of equality. Similarity-based unification has
been quite intensively investigated, as a core computational method for approximate reasoning
and declarative programming. In this talk we consider solving constraints over several similarity
relations [1], instead of a single one. Multiple similarities pose challenges to constraint solving,
since we can not rely on the transitivity property anymore. Existing methods for unification
with fuzzy proximity relations (reflexive, symmetric, non-transitive relations) do not provide a
solution that would adequately reflect particularities of dealing with multiple similarities. To
address this problem, we develop a constraint solving algorithm for multiple similarity relations,
prove its termination, soundness, and completeness properties. We integrate the solving algorithm
into constraint logic programming schema and study semantics of obtained CLP(MS)
ვებ გვერდი
-
თამაზ ვაშაყმაძე, კომპლექსური ანალიზის მეთოდების განვითარება დიფერენციალურ განტოლებათა არსებითად არაწრფივი სისტემებისათვის და მათი რიცხვითი ანალოგის შესახებ. , საქართველოს მათემატიკოსთა კავშირის XIII საერთაშორისო კონფერენცია. , ბათუმი, საქართველო.
ორ ცვლადზე დამოკიდებული კვაზიწრფივი დიფერენციალური განტოლებების სისტემის
ზოგადი ამოხსნის პოვნა და შესაბამისი სასაზღვრო ამოცანების ამოხსნის მეთოდები
კომპლექსური ანალიზის გამოყენებით ითვლება ერთ-ერთ უდიდეს მიღწევად , როდესაც
ძირითადი ნაწილი არის ლაპლასის ან ბიჰარმონიული ოპერატორები (კოში, რიმანი, გურსა. ,
ვეილი,უოლში, ბერგმანი, კოლოსოვი, მუსხელიშვილი, ვეკუა და სხვ.).
თ.ვაშაყმაძე განიხილავს შემთხვევებს, როდესაც კერძო წარმოებულიანი დიფერენციალური
განტოლებების არაწრფივი სისტემის ძირითადი ნაწილი შეიცავს მაგალითად, ლაპლასისა და
მონჟ-ამპერის ოპერატორების კომპოზიციას. მვაშაყმაძის მეთოდი საშუალებას გვაძლევს
ამოვხსნათ ზოგიერთი სასაზღვრო ამოცანა, კერძოდ , დრეკადი გარსების დაზუსტებულ თეორიას.
აგებულია დაზუსტებული თეორიების სრული რიცხვითი ანალოგი, დამტკიცებულია შესაბამისი
იტერაციული პროცესის კრებადობა.
-
დავით ნატროშვილი, An alternative potential method for mixed boundary value problems., The Tbilisi Analysis & PDE Workshop (TAPDE Workshop 2023), Tbilisi, Georgia.
We consider a new alternative potential method to investigate a mixed boundary value problem (BVP) for the Lamé system of elasticity in the case of the three-dimensional bounded domain Ω ⊂ R^3, when the boundary surface
S = ∂Ω is divided into two disjoint parts, S_D and S_N , where the Dirichlet and Neumann type boundary conditions are prescribed respectively for the displacement vector and the stress vector. Our approach is based on the potential
method. We look for a solution to the mixed boundary value problem in the form of a linear combination of the single layer and double layer potentials with densities supported respectively on the Dirichlet and Neumann parts of the
boundary. This approach reduces the mixed BVP under consideration to a system of pseudo-differential equations which contain neither extensions of the Dirichlet or Neumann data, nor the Steklov-Poincaré type operator. Moreover,
the right-hand sides of the resulting pseudo-differential system are vectors coinciding with the Dirichlet and Neumann data of the problem under consideration. The corresponding pseudodifferential matrix operator is bounded and
coercive in the appropriate L_2-based Bessel potential spaces. Consequently, the operator is invertible, which implies the unconditional unique solvability of the mixed BVP in the Sobolev space [W^1_2(Ω)]^3 and representability of solutions
in the form of a linear combination of the single layer and double layer potentials with densities supported respectively on the Dirichlet and Neumann parts of the boundary. Using a special structure of the obtained pseudo-differential
matrix operator, it is also shown that the operator is invertible in the Lp-based Besov spaces with 4/3 < p < 4, which under appropriate boundary data implies C^α-Hölder continuity of the solution to the mixed BVP in the closed domain Ω with α =1/2 − ε, where ε > 0 is an arbitrarily small number.
ვებ გვერდი
-
ზურაბ ვაშაკიძე, ჯემალ როგავა, On a Convergence of a Three-Layer Semi-Discrete Approach for Solving the Nonlinear Dynamic Kirchhoff-Type String Equation with Time-Varying Coefficients, The Tbilisi Analysis & PDE Workshop (TAPDE Workshop 2023), თბილისი, საქართველო.
In this talk, we explore an initial-boundary value problem (IBVP) linked to the nonlinear dynamic string equation of Kirchhoff-type. This equation includes time dependent coefficients and has been discussed in the work [1]. Our aim is to develop a method for discretizing time that can effectively estimate the solution to the IBVP. To achieve this goal, we employ a symmetrical three-layer semi-discrete technique concerning the time variable. In this approach, we evaluate the nonlinear term at the middle node points, simplifying the computation of numerical solutions at each time step by inverting linear operations. As a result, this leads to a system of second-order linear ordinary differential equations. We have demonstrated the local convergence of the proposed strategy, which reveals a quadratic rate of convergence in relation to the time discretization step within the local time interval. Lastly, we have performed several numerical experiments using the suggested method for various test scenarios. The obtained numerical results align well with the theoretical findings.
[1] J. Rogava and Z. Vashakidze. On Convergence of a Three-layer Semi-discrete Scheme for the Nonlinear Dynamic String Equation of Kirchhoff-type with Time-dependent Coefficients. arXiv preprint arXiv:2303.10350, 2023. DOI: 10.48550/arXiv.2303.10350.
ვებ გვერდი
-
ბესიკი ტაბატაძე, თემურ ჯანგველაძე, მიხეილ გაგოშიძე, Comparative Analysis of Approximate Solutions for a Numerical Solution of a Two-Dimensional Nonlinear Model., The Tbilisi Analysis & PDE Workshop (TAPDE Workshop 2023), თბილისი, საქართველო.
-
არჩილ პაპუკაშვილი, გიორგი გელაძე, ზურაბ ვაშაკიძე, მერი შარიქაძე, ეფექტური სიბლანტის სიჩქარეზე დამოკიდებულების შემთხვევაში ჯ. ბოლის ძელის განტოლების რიცხვითი გამოთვლების შესახებ, საქართველოს მექანიკოსთა კავშირის XIV ყოველწლიური საერთაშორისო კონფერენცია, ფოთი, საქართველო.
წარმოდგენილი ნაშრომი არის უშუალო გაგრძელება [1]-[3] სტატიების, რომლებშიც განხილულია საწყის-სასაზღვრო ამოცანა ჯ.ბოლის ინტეგრო-დიფერენციალური განტოლებისთვის, რომელიც აღწერს ძელის დინამიკურ მდგომარეობას. მიახლოებითი ამონახსნის საპოვნელად გამოყენებულია გალიორკინის მეთოდი, მდგრადი სიმეტრიული სხვაობიანი სქემა და იაკობის იტერაციული მეთოდი. [1]-[2] სტატიებში ალგორითმი აპრობირებულია ტესტურ მაგალითებზე. ნაშრომში [3] და მოცემულ ნაშრომში წარმოდგენილია ერთი პრაქტიკული ამოცანის მიახლოებითი ამოხსნის საკითხები. კერძოდ, კონკრეტული რკინის ძელისთვის საწყის-სასაზღვრო ამოცანის რიცხვითი გამოთვლების შედეგები. წარმოდგენილ ნაშრომში განხილულია შემთხვევა, როდესაც ეფექტური სიბლანტე დამოკიდემოყვანილია სიჩქარეზე. მიღებული შედეგები წარმოდგენილია ცხრილებისა და გრაფიკების სახით.
ლიტერატურა
1. Papukashvili, Archil; Papukashvili, Giorgi; Sharikadze, Meri. Numerical calculations of the J. Ball nonlinear dynamic beam. Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math. 32 (2018), 47-50.
2. Papukashvili, Archil; Papukashvili, Giorgi; Sharikadze, Meri. On a numerical realization for a Timoshenko type nonlinear beam equation. Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math. 33 (2019), 51-54.
3. Papukashvili, Archil; Geladze, Giorgi; Vashakidze, Zurab; Sharikadze, Meri. On the Algorithm of an Approximate Solution and Numerical Computations for J. Ball Nonlinear Integro-Differential Equation. Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math.
ვებ გვერდი
-
გიორგი გელაძე, არჩილ პაპუკაშვილი, მანანა თევდორაძე, ფიონების თერმოჰიდროდინამიკული მათემატიკური მოდელის შესახებ, საქართველოს მექანიკოსთა კავშირის XIV ყოველწლიური საერთაშორისო კონფერენცია, ფოთი, საქართველო.
განხილულია ფიონების განვითარების თერმოჰიდროდინამიკის საფუძვლები. მოცემულია ფიონების ახალი კლასიფიკაცია.
განხილულია ფიონის დამახასიათებელი გათბობის ლაბორატორიული იმიტაციის შესაძლებლობა.
მოცემულია ფიონური პროცესის რეგულირების გარკვეული რეკომენდაციები რეალურ, მეტეოროლოგიურ პირობებში.
ატმოსფეროს მეზომასშტაბური 2-განზომილებიანი სასაზღვრო ფენის ჩვენს მიერ დამუშავებული რიცხვითი მოდელის საფუძველზე ვაგრძელებთ ფიონური პროცსების კვლევას.
ვებ გვერდი
-
ნატალია ჩინჩალაძე, გიორგი ჯაიანი, თსუ ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტი – 55, საქართველოს მექანიკოსთა კავშირის XIV ყოველწლიური საერთაშორისო კონფერენცია, ფოთი, საქართველო.
მოხსენება ეძღვნება თსუ ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის
ინსტიტუტის 55 წლიან ისტორიას. ინსტიტუტი დაარსდა ცნობილი ქართველი
მათემატიკოსისა და მექანიკოსის ილია ვეკუას ინიციატივით და თაოსნობით 1968 წლის 29 ოქტომბერს. ინსტიტუტის უმთავრეს ამოცანად განისაზღვრა გამოყენებითი მათემატიკის აქტუალური პრობლემების კვლევა, სასწავლო პროცესისა და კვლევითი მუშაობის ინტეგრაციის მიზნით კვლევით სამუშაოებში უნივერსიტეტის პროფესორ-მასწავლებლებისა და სტუდენტების ჩართვა, მათემატიკური მეთოდებისა და გამოთვლითი ტექნიკის დანერგვა უნივერსიტეტის არამათემატიკურ სამეცნიერო დარგებშიც. 1978 წელს ინსტიტუტს მიენიჭა მისი დამაარსებლის ილია ვეკუას სახელი.
2006 წლის დეკემბერი - 2009 წლის მაისი ინსტიტუტი ფუნქციონირებდა ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა ფაკულტეტზე. 2009 წლის ივნისიდან 2016 წლის სექტემბრამდე ინსტიტუტი უშუალოდ ექვემდებარებოდა უნივერსიტეტის ადმინისტრაციას. 2016 წლის სექტემბრის ბოლოდან ინსტიტუტს აქვს დამოუკიდებელი სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის სტატუსი. ამჟამად ინსტიტუტი მუშაობს ოთხი ძირითადი სამეცნიეროკვლევითი მიმართულებით:
უწყვეტ გარემოთა მექანიკის მათემატიკური პრობლემები და ანალიზის
მონათესავე საკითხები
მათემატიკური მოდელირება და გამოთვლითი მათემატიკა
დისკრეტული მათემატიკა და ალგორითმების თეორია
ალბათობის თეორია და მათემატიკური სტატისტიკა.
დღეისათვის ინსტიტუტი თავის ძირითად მისიად თვლის:
ახორციელებდეს ფუნდამენტური და გამოყენებითი ხასიათის სამეცნიერო-
კვლევით სამუშაოებს გამოყენებით მათემატიკაში, მათემატიკურ და ტექნიკურ
მექანიკაში, ინდუსტრიულ მათემატიკასა და ინფორმატიკაში, გარდა ამისა,
ეწეოდეს საკონსულტაციო და საექსპერტო საქმიანობას სახელმწიფო ან კერძო
სექტორის დაკვეთით;
წარმოადგენდეს საუნივერსიტეტო ბაზას (მძლავრი კომპიუტერული
უზრუნველყოფით) არა მარტო ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა,
არამედ ჰუმანიტარულ, საზოგადოებრივ, სოციალურ, ეკონომიკურ, იურიდიულ, სამედიცინო მეცნიერებათა ფაკულტეტებისათვისაც, უნივერსიტეტის თანამშრომლების მიერ კვლევის საწარმოებლად მათემატიკური მეთოდებისა და კომპიუტერული ტექნოლოგიების გამოყენებით;
ხელი შეუწყოს ინსტიტუტში მისი ძირითადი სამეცნიერო მიმართულებების
შესაბამისად დოქტორანტებისა და მაგისტრანტების მომზადების და შემდგომში
ინსტიტუტში მათი დასაქმების უზრუნველყოფას.
-
რომან ჯანჯღავა, , , .
-
ბაკურ გულუა, დრეკადობის ბმული თეორიის ერთი ამოცანის შესახებ სხეულებისათვის ორგვარი ფოროვნებით, საქართველოს მექანიკოსთა კავშირის XIV ყოველწლიური საერთაშორისო კონფერენცია, ფოთი, საქართველო.
მოხსენება ეხება დრეკადი ორმაგი ფოროვანი მასალების წრფივ მოდელს, რომელშიც განხილულია დარსის კანონისა და მოცულობითი წილადების ცნებების ერთობლივი ფენომენი. ბრტყელი დეფორმაციისათვის შესაბამისი დიფერენციალური განტოლებათა სისტემა ჩაწერილი კომპლექსური ფორმით და მისი ზოგადი ამონახსნი წარმოდგება კომპლექსური ცვლადის ანალიზური ფუნქციებისა და ჰელმჰოლცის განტოლების ამონახსნების საშუალებით. მიღებული ამონახსნების საშუალებით ამოხსნილია სასაზღვრო ამოცანა წრისათვის ანალიზურად.
-
თამაზ ვაშაყმაძე, ფონ კარმანის მოდელისა და დრეკად თხელკედლოვან სტრუქტურათა ერთიანი თეორიის აგების შესახებ. , საქართველოს მექანიკოსთა კავშირის XIV ყოველწლიური საერთაშორისო კონფერენცია. , ფოთი, საქართველო.
განხილულ იქნა ფონ კარმანის არაწრფივ დიფერენციალურ განტოლებათა სისტემის
დაფუძნების საკითხი ფიოპლის, ტიმოშენკოს, ლევ
ლანდაუს,სიარლეს,ანტმანის,პოდიო-გუიდულის შრომებთან მიმართ-ებაში.ნაჩვენები
იქნა შესაბამის ტოლობათა არასისრულე იმ აზრით, რომ ფონ კარმანის მოდელის
პირველი ტოლობა, როდესაცც მთავარი წევრია ჩაღუნვის მიმართ ბიჰარმონიული
ოპერატორი,წარმოადგენს განტოლებას, ხოლო ეირის ფუნქციის ბიჰარმონიული
ოპერატორის შემცველი დამოკიდებულება არის სენ-ვენან-ბელტრამის თავსებადობის
პირობა და არა განტოლება. ეს ფაქტი სრულ შესაბამისობაშია ამ მოდელის მიმართ
ტრუსდელის მიერ გამოთქმულ მოსაზრებებთან წარმოდგენილ იქნება სივრცული
ცვლადის მიმართ სამგანზომილეანი ანალოგი ნაშთითი წევრით,რომლის უკუგდებით
მიიღება ფონ-კარ-მან-რეისნერ-მინდლინის ტიპის არასტაციონარული ანიზოტროპული
არაწრფივი დიფერენციალური პარამეტრზე დამოკიდებული განტოლებათა სისტემა,
პარამეტრის მარტივი შერჩევით მიიღება ყველა ცნობილი ე.წ. დაზუსტებულ თეორია(მათ
შორის ფონ კარმანის „შესწორებული“ სისტემაც).
-
გიორგი ჯაიანი, On Fluids in Angular Pipes, საქართველოს მექანიკოსთა კავშირის XIV ყოველწლიური საერთაშორისო კონფერენცია, ფოთი, საქართველო.
ილია ვეკუას განზომილების რედუქციის მეთოდით ფლუიდებისათვის აგებულ იერარქიული მოდელების ნულოვან მიახლოებაში დადგენილია კუთხოვან
არეებში ფლუიდის მოძრაობის შემთხვევაში დირიხლესა და კელდიშის ტიპის სასაზღვრო პირობების დასმის თავისებურებების სრული შესაბამისობა ი. ნიკურაძის მიერ ჩატარებული ექსპერიმენტების შედეგებთან.
-
თამაზ ვაშაყმაძე, დრეკად თხელკედლოვან სტრუქტურათა სამგანზომილებიანი მოდელების რედუქციის შესახებ., საქართველოს მექანიკოსთა კავშირის XIV ყოველწლიური საერთაშორისო კონფერენცია, ფოთი, საქართველო.
გარკვეულობისათვის განიხილება დრეკადობის სივრცული კლასიკური, მომენტური, თერმო-დრეკადობის თეორიის რიგი საწყის-სასაზღვრო ამოცანების მაგალითზე მათი რედუქცია შედარებით მარტივი ოპერატორული განტოლების შესწავლასა და შესაბამისი ზუსტი და მიახლოებითი ამონახსნების ეფექტურად აგებაზე. შემდეგ განხილულ იქნება ამ ამოცანათა კლასის გაფართოება ცარიელფორებიანი დრეკადი გარემოს კოვინ-ნუნციატოს მოდელის,კოსერას ფოროვანი დრეკდი გარემო ცარიელი ფორებით,კოსერას გარემო ორგვარი ფოროვნობით, თერმოდრეკადი გარემო მიკროტემპერატურის გათვა-ლისწინებით და სხვადასხვა შედარებით ზოგად სისტემებზე,რომლებიც განხილული იყო ჩემს შრომებში(იხ.თამაზვაშაყმაძე-75,გვ.174-194,2012,
შემდგენელი გ.ყიფიანი,თსუ-ს გამომცემლობა).
-
თეიმურაზ დავითაშვილი, გიორგი რუხაია, მერი შარიქაძე, საქართველოში განახლებადი ენერგიის ზოგიერთი ასპექტის შესწავლა კლიმატის ცვლილების პირობებში, საქართველოს მექანიკოსთა კავშირის XIV ყოველწლიური საერთაშორისო კონფერენცია, ფოთი, საქართველო.
განახლებადი ენერგია არის ისეთი ენერგია, რომელიც მიიღება ისეთი წყაროებიდან, რომლებიც ბუნებრივად შეივსებიან და არა ილევიან. ყველაზე პოპულარული ასეთი ენერგიის წყაროებია მზის, ქარის, ჰიდრო, მოქცევითი, გეოთერმული და ბიომასის ენერგიები. საქართველოს ტერიტორია მდიდარია ასეთი განახლებადი ენერგიის წყაროებით (რომლებიც შეიძლება გამოყენებულ იქნას ელექტროენერგიის წარმოებისთვის, გარემოს გათბობისა და გაგრილებისთვის და ტრანსპორტისთვის), მაგრამ ამჟამად საქართველო სრულფასოვნად იყენებს მხოლოდ ჰიდრო და გეოთერმული ენერგიებს.
კლიმატის ცვლილების ამჟამინდელი გამოწვევების ფონზე, მსოფლიოს სჭირდება სუფთა (განახლებადი) ენერგია და წყალბადი არის ერთ-ერთი შესაძლო გამოსავალი, რადგან წყალბადი ამჟამად ითვლება მომავლის ერთ-ერთ ყველაზე პერსპექტიულ საწვავად. თურქმენეთი და აზერბაიჯანი გეგმავენ გახდნენ ლიდერები "მწვანე" და "ლურჯი" წყალბადის წარმოებაში (გააჩნიათ თანამედროვე საწარმოო ინფრასტრუქტურა ნავთობ-ქიმიური გადამუშავებისთვის და უზარმაზარი ნედლეულის რესურსის პოტენციალი) და მის ტრანსპორტირებას TRACECA მარშრუტით საქართველოსა და თურქეთის გავლით ევროკავშირის ქვეყნებში. ამრიგად, წყალბადისა და მისი ბუნებრივი აირთან ერთად მილსადენებით გადატანა და ტრანსპორტირებისას ნარევის ყოფაქცევის შესწავლა ჩვენი დროის გადაუდებელ ამოცანად იქცა და არაერთი მეცნიერის ყურადღება მიიპყრო.
ეს სტატია განიხილავს ერთ მათემატიკურ მოდელს, რომელიც აღწერს ბუნებრივი აირისა და წყალბადის ნივთიერებების ნარევს გადატანას მილსადენში. შესწავლილია და მოცემულია წნევისა და გაზის ხარჯის განაწილება განშტოების მქონე გაზსადენში. გარდა ამისა, შესწავლილია ტრანსპორტირების ხარჯების შემცირების გზები, ანუ შესწავლილია წყალბადის სხვადასხვა მეთოდებით ტრანსპორტირებისას (გაზის მისაბმელიანი ავზებით, თხევადი წყალბადის ავზებითა და სხვადასხვა ტექნიკური დონის წყალბადის მილსადენების გამოყენებით) ტრანსპორტირების ეკონომიკური ასპექტები.
ეს კვლევა დაფინანსებულია შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის გრანტით No. FR-22-18445.
-
ელიზბარ ნადარაია, პეტრე ბაბილუა, On the One Nonparametric Estimate of Poisson Regression Function, 5th International Conference On Problems of Cybernetics and Informatics PCI 2023, Baku, Azerbaijan.
-
ნატალია ჩინჩალაძე, დინამიკის ერთი ამოცანა იერარქიული მოდელების ნულოვან მიახლოებაში, საქართველოს მექანიკოსთა კავშირის XIV ყოველწლიური საერთაშორისო კონფერენცია, ფოთი, საქართველო.
შესწავლილია დინამიკის ამოცანა ილია ვეკუას განზომილების რედუქციის მეთოდით
ფლუიდებისათვის აგებული იერარქიული მოდელები ნულოვან მიახლოებაში [Jaiani, G. Mathematical Hierarchical models for fluids. Book of Abstracts of XIII Annual International Meeting of the Georgian Mechanical Union, (2022), p. 151].
ლაპლასის გარდაქმნის გამოყენებით ამოცანა დაყვანილია ელიფსურ ამოცანაზე,
რომლის ამონახსნი დამოკიდებულია კომპლექსურ პარამეტრზე. დამტკიცებულია
ამოცანის ამონახსნის არსებობის და ერთადერთობის თეორემები. ლაპლასის
გარდაქმნის შებრუნებული გარდაქმნის გამოყენებით აგებულია საწყისი ამოცანის
ამონახსნი.
-
გიორგი კაპანაძე, ბლანტი დრეკადობის ბრტყელი თეორიის ერთი ამოცანის შესახებ წრეწირითა და ამოზნექილი მრავალკუთხედით შემოსაზღვრული ორადბმული არისათვის, საქართველოს მექანიკოსთა კავშირის XIV ყოველწლიური საერთაშორისო კონფერენცია, ფოთი, საქართველო.
განხილულია ბლანტი დრეკადობის ბრტყელი თეორიის ამოცანა კელვინ-ფოიგტის მოდელის საფუძველზე წრეწირითა და ამოზნექილი მრავალკუთხედით შემოსაზღვრული ორადბმული ფირფიტისათვის. წრეწირის წერტილებში მოქმედებენ მუდმივი სიდიდის ნორმალური ძაბვები (წნევა), ხოლო ხვრელის
შემადგენელ გვერდებზე მოცემული გვაქვს მუდმივი ნორმალური ძაბვები (ან მუდმივი სიდიდის ნორმალური გადაადგილებები) მხები ძაბვები კი ნულის ტოლია.
ანალიზურ ფუნქციათა თეორიის საფუძველზე საძიებელი კომპლექსური პოტენციალების მიმართ ამოცანა მიყვანილია რიმან - ჰილბერტის ამოცანაზე წრიული რგოლისათვის და ამ უკანასკნელის ამოხსნის გზით აღნიშნული პოტენციალები აგებულია ეფექტურად (ანალიზური ფორმით). მოყვანილია მათი შეფასებები კუთხეების წვეროების მახლობლობაში და განხილულია სხვადასხვა
კონკრეტული შემთხვევები -სამკუთხედი, მართკუთხედი და სწორხაზოვანი ჭრილი.
-
დავით ნატროშვილი, Transmission problems for composite layered elastic structures containing interfacial cracks, 10th International Congress on Industrial and Applied Mathematics, Tokyo, Japan.
-
მიხეილ რუხაია, ანრიეტ მიშელ ფუად ბიშარა, ლია კურტანიძე, ლალი ტიბუა, ურანგო ალბათური თეორია: პროექტის პრეზენტაცია, 19-ე საერთაშორისო კონფერენცია გამოთვლადობა ევროპაში, ბათუმი, საქართველო. (სტენდური)
პოსტერი შეეხება ფუნდამენტურ კვლევით პროექტს, რომლის მიზანია ურანგო ალბათური ლოგიკის შემუშავება, მისი თვისებების შესწავლა და მასზე მსჯელობის მეთოდის დანერგვა. ის გამოსახავს პროექტის მოსამზადებელ ეტაპზე პროექტის წევრების მიერ მიღებულ წინასწარ შედეგებსა და სამომავლო ამოცანებს.
ვებ გვერდი
-
მიხეილ რუხაია, თემურ კუცია, მირჩა მარინ, ტოლერანტობის მიმართებაზე დაფუძნებული მეთოდები მიახლოებითი მსჯელობისთვის, 19-ე საერთაშორისო კონფერენცია გამოთვლადობა ევროპაში, ბათუმი, საქართველო. (სტენდური)
ეს პოსტერი არის ფუნდამენტური კვლევითი პროექტის პრეზენტაცია, რომელიც ეხება ახალი სიმბოლური ტექნიკის შემუშავების პრობლემას ავტომატური ან ნახევრად ავტომატური მსჯელობის აქტივობების მხარდასაჭერად თეორიებში, სადაც მსჯელობა ხდება სიახლოვისა და მსგავსების მიმართებების გათვალისწინებით.
ვებ გვერდი
-
თეიმურაზ დავითაშვილი, Sensitivity of Caucasus Glaciers to Regional Climate Changes, XXI INQUA Congress, რომი, იტალია.
The glaciers of the Caucasus (Georgia) have undergone significant changes against the background of global warming. Most of them have disappeared, and some have suffered degradation. The glacier area has decreased during the retreat, but at the same time the total number of glaciers has increased. Generally the glaciers play a major role in formation the water balance of the region and their reduction or disappearance poses significant damage to the natural ecosystems and economy. This article presents an analysis of the change in the surface area of the glacier using multitemporal data sets for the Greater Caucasus, based on manual digitization of large-scale (1:50,000) topographic maps of the 1960s. and satellite images of 1964 (Corona), 1986 (Landsat 5) and 2014 (Landsat 8, ASTER). The paper deals with major meteorological factors operating on glaciers and the melting of direct solar radiation on the basis of the melting energy model of the Enguri basin glacier. Modern climate change is characterized by fluctuations in the balance of radiative energy in the lower troposphere, which determines the process of fluctuations in glaciers (melting of the thickness). Since the interaction between glacier and climate is a complex non-linear process, we use mathematical modeling to predict the future adaptation of Georgia's glaciers to current climate changes. With the help of a two-dimensional mathematical model of the dynamics of changes in the thickness of the glaciers, the configuration of the upper surface of the Caucasus glaciers were studied. Some typical problems of mathematical and numerical modeling of glaciers are discussed. For the first time, with the help of mathematical modeling, the process of melting of the Caucasus glaciers (Kazbeg 5030m) was estimated. Some simulation results are presented and analyzed.
ვებ გვერდი
-
თეიმურაზ დავითაშვილი, Study of eolian dust transport and its activity in the formation of the regional climate of the Caucasus (Georgia), XXI INQUA Congress, რომი, იტალია.
Dust aerosols represent one of the main pollutants on the territory of Georgia and impact on regional climate. In this study, the WRF/Chemistry model with dust module was used to study dust particles transportations on the territory of Georgia from the Sahara and Sahel in Africa, Arabian and ar-Rub’ al-Khali deserts located in the Middle East, Kyzylkum, Karakum and Great Salty in the Central Asia. The results of calculations have shown the WRF model was able to well simulate dust aerosols transportation on the territory of Caucasus in conditions of a complex relief of the environment (verified with CALIPSO and MODIS satellite products and HYSPLIT model). In addition we have executed sets of 30 years simulations (1985–2014) with and without dust effects by RegCM 4.7 model with 16.7 km resolution over the Caucasus domain and with 50 km resolution encompassing most of the Sahara, the Middle East, the Great Caucasus with adjacent regions. Results of calculations have shown that mineral dust aerosol influences on temperature and precipitations (magnitudes) spatial and temporally inhomogeneous distribution on the territory of Georgia. According to results of comparisons of the simulated dust aerosol optical depth seasonal distributions against to the observed ones gave a good agreement. Also dust radiative forcing inclusion has improved simulated summer time temperature, and seasonal distribution of simulated precipitation, but gives over estimation in annual total precipitation. Results of calculations have shown that dust aerosol is an inter-active player in the climate system of Georgia
ვებ გვერდი
-
გია გიორგაძე, On the partial indices of the piecewise constant matrix functions induced from Fuchsian system, Workshop to celebrate to 150 years since to formation Wales first University, Aberystwyth, UK.
In the talk we discuss relation between the Fuchsiam systems of differential equations and Riemann–Hilbert boundary value problem with piecewise con- stant transition functions on the Riemann sphere.In particular, we prove that, for any Fuchsian system there exists a rational matrix function whose
partial indices coincide with the splitting type of the canonical vector bundle induced from the Fuchsiansystem. From this we obtain solution of the Riemann–Hilbert boundary value problem for piecewise
constant matrix func- tion in terms of holomorphic sections of vector bundle and we give algorithmfor calculating Lp-partial indices for the piecewise constant matrix functions induced from monodromy representation of the Fuchsian system. The results given in the talk based on the work [1] and [2].
Acknowledgment: This work was supported by the EU through the H2020-MSCA-RISE-2020 project EffectFact, Grant agreement ID: 101008140.
References
[1] Giorgadze, G. (2022). On the factorization and partial indices of piecewise constant matrix functions.Transactions of A. Razmadze Mathematical Institute, 176(3), 367–372.
[2] Giorgadze, G., Gulagashvili, G. (2022). On the splitting type of holomorphic vector bundles induced fromregular systems of differential equation. Georgian Mathematical Journal, 29(1), 25–35.
ვებ გვერდი
-
დავით ნატროშვილი, An alternative potential method for mixed boundary value problems, Partial Differential Equations in Applied Mathematics: a hybrid conference in honour of Ioannis Stratis, Athens, Greece.
We consider a new alternative potential method to investigate a mixed boundary value problem (BVP) for the Lam ́e system of elasticity in the case of three-dimensional bounded domain Ω ⊂ R^3, when the boundary surface S = ∂Ω is divided into two disjoint parts, S_D and S_N , where the Dirichlet and
Neumann type boundary conditions are prescribed respectively for the displacement vector and the stress vector. Our approach is based on the potential method. We look for a solution to the mixed boundary
value problem in the form of linear combination of the single layer and double layer potentials with densities supported respectively on the Dirichlet and Neumann parts of the boundary. This approach reduces the mixed BVP under consideration to a system of pseudodifferential equations which contain neither extensions of the Dirichlet or Neumann data, nor the Steklov-Poincar ́e type operator. Moreover,
the right hand sides of the resulting pseudodifferential system are vectors coinciding with the Dirichlet and Neumann data of the problem under consideration. The corresponding pseudodifferential matrix operator is bounded and coercive in the appropriate L_2-based Bessel potential spaces. Consequently, the operator is invertible, which implies the unconditional unique solvability of the mixed BVP in the Sobolev space [W^1_ 2 (Ω)]^3 and representability of solutions in the form of linear combination of the single layer and double layer potentials with densities supported respectively on the Dirichlet and Neumann parts of the boundary. Using a special structure of the obtained pseudodifferential matrix operator, it is also shown
that the operator is invertible in the Lp-based Besov spaces with 4/ 3 < p < 4, which under appropriate boundary data implies C^α-H ̈older continuity of the solution to the mixed BVP in the closed domain Ω with α =1/ 2 − ε, where ε > 0 is an arbitrarily small number.
ვებ გვერდი
-
მიხეილ გაგოშიძე, თემურ ჯანგველაძე, ზურაბ კიღურაძე, ორი არაწრფივი კერძოწარმოებულებიანი დიფერენციალური განტოლებათა სისტემის შესახებ, მესამე საერთაშორისო კონფერენცია მათემატიკა სომხეთში მიღწევები და პერსპექტივები, ეძღვნება სომხეთის მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის დაარსების 80 წლის იუბილეს, ერევანი, სომხეთი.
-
ბესიკი ტაბატაძე, თეიმურაზ ჩხიკვაძე, თემურ ჯანგველაძე, ზურაბ კიღურაძე, On one nonlinear fourth-order integro-differential parabolic equation, Third International Conference MATHEMATICS IN ARMENIA: Advances and Perspectives. Dedicated to the 80th anniversary of foundation of Armenian National Academy of Sciences, ერევანი, სომხეთი.
-
თეა შავაძე, თამაზ თადუმაძე, On the Representation of a Solution for the Perturbed Quasi- Linear Controlled Neutral Functional Differential Equation, 17th Annual International Conference on Mathematics: Teaching, Theory & Applications, Athens, Greece.
-
ნინო ხატიაშვილი, სტოქსის ღერძსიმეტრიული დინების შესახებ, Symmetry 2023 - The 4th International Conference on Symmetry, ბარსელონა, ესპანეთი.
ღერძსიმეტრიულობა ახასიათებს მრავალ ფიზიკურ პროცესს. ჩვენ შევისწავლით უკუმშვადი ერთგვაროვანი ნიუტონისეული სითხის ღერძ-სიმეტრიულ დინებას რეინოლდსის მცირე რიცხვის შემთხვევაში, ანუ დინებას მცოცავი სითხეებისთვის. ამგვარ დინებას ეწოდება სტოქსის დინება და მისის სიჩქარის კომპონენ-ტები აკმაყოფილებენ სტოქსის განტოლებათა სისტემას, რომელიც მიიღება ნავიე-სტოქსის განტოლებათა სისტემის გაწრფივებით. ჩვენ ვიხილავთ სტოქსის განტოლებათა სისტემას ცილინდრულ კოორდინატებში გარკვეული წნევის პირობებში. ცვლადთა განცალების მეთოდით მიღებულია ახალი ტიპის ზუსტი ამოხსნები. პროგრამა “MAPLE” საშუალებით აგებულია გრიგალის პროფილი.
ვებ გვერდი
-
თამარ ქასრაშვილი, სიმრავლეთა ტოლშედგენილობის განმარტების სხვადასხვა ასპექტის შესახებ, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, თბილისი, საქართველო.
მოხსენება ეხება წერტილოვანი სიმრავლეების (ფიგურების) ტოლშედგენილობის გეომეტრიული და სიმრავლურ-თეორიული განმარტებების ზოგიერთ ასპექტს.
ნაჩვენებია კავშირები სიმრავლეთა სასრულად ტოლშედგენილობისა და თვლადად ტოლშედგენილობის ცნებებს შორის. სახელდობრ:
ა) თუ X და Y სასრულად ტოლშედგენილი სიმრავლეებია, მაშინ ისინი იქნებიან თვლადად ტოლშედგენილნიც, მაგრამ შებრუნებული დებულება არ არის მართებული.
ბ) თუ R^n -ში მოცემულია ორი X და Y სიმრავლე, სადაც
\lamda_n(X)>0 და \lamda_n(Y)=0, მაშინ ეს სიმრავლეები არ არიან თვლადად ტოლშედგენილი R^n -ის ყველა აფინურ გარდაქმნათა ჯგუფის მიმართ.
გ) R^n -ში არსებობს ორი X და Y სიმრავლე, ისეთი, რომ
card(X )=card(Y)=c და X არ არის თვლადად ტოლშედგენილი
Y -ის (გარდაქმნათა საკმაოდ მდიდარი ჯგუფის მიმართ).
დ) R^n -ში ორი X და Y წერტილოვანი სიმრავლე არის თვლადად
ტოლშედგენილი, თუ თითოეულ მათგანს აქვს შიდა წერტილები.
კერძოდ, ბოლო შედეგი იძლევა R^n -ში ლებეგის აზრით არაზომადი სიმრავლის არსებობას.
ვებ გვერდი
-
თენგიზ ტეტუნაშვილი, On the stability question for one problem of combinatorial geometry, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები , 2023.
მოხსენებაში ვიხილავთ და ვპასუხობთ შემდეგ შეკითხვებს:
1) ვთქვათ, $d$ ნებისმიერი ფიქსირებული არაუარყოფითი ნამდვილი რიცხვია, ხოლო $n$ არის ნებისმიერი ფიქსირებული ნატურალური რიცხვი, ისეთი, რომ $n\geq 3$. არსებობს თუ არა არაუარყოფითი ნამდვილი $r_{n,d}$ რიცხვი ისეთი, რომ, თუ $S$ არის ევკლიდური სიბრტყის ქვესიმრავლე, რომლის სიმძლავრეა $n$ და რომელიც ფლობს იმ თვისებას, რომ ამ სიბრტყეში მდებარე ყოველი ისეთი $L_{a,b}$ წრფისათვის, რომელიც გადის $S$ სიმრავლის, რომელიმე ორ განსხვავებულ $a$ და $b$ წერტილზე, არსებობს $S$ სიმრავლის ისეთი $c$ წერტილი, რომ $a \neq c$ და $b \neq c$ და მანძილი $c$ წერტილიდან $L_{a,b}$ წრფემდე არის არაუმეტეს $d$, მაშინ ამ სიბრტყეში არსებობს ისეთი $L$ წრფე, რომ მანძილი $S$ სიმრავლის ყოველი წერტილიდან $L$ წრფემდე არის არაუმეტეს $r_{n,d}$ ?
2) ვთქვათ, $N_3$ არის ყველა იმ ნატურალურ რიცხვთა სიმრავლე, რომელიც მეტია ორზე, $d$ არის ნებისმიერი ფიქსირებული დადებითი ნამდვილი რიცხვი, ხოლო $n$ არის ნებისმიერი ფიქსირებული ნატურალური რიცხვი, ისეთი, რომ $n\geq 3$. არსებობს თუ არა ორი ცვლადის ფუნქცია $f(m.y)$, რომელიც მოქმედებს $N_3 \times (0,+\infty)$ სიმრავლიდან $(0,+\infty)$ სიმრავლეში, აკმაყოფილებს $\lim\limits_{y\rightarrow 0+}f(m.y)=0$ ტოლობას ყოველი $m\in N_3$ რიცხვისათვის, და თუ $S$ არის სიბრტყის ქვესიმრავლე, რომლის სიმძლავრეა $n$ და რომელიც ფლობს იმ თვისებას, რომ ამ სიბრტყეში მდებარე ყოველი ისეთი $L_{a,b}$ წრფისათვის, რომელიც გადის $S$ სიმრავლის, რომელიმე ორ განსხვავებულ $a$ და $b$ წერტილზე, არსებობს $S$ სიმრავლის ისეთი $c$ წერტილი, რომ $a \neq c$ და $b \neq c$ და მანძილი $c$ წერტილიდან $L_{a,b}$ წრფემდე არის არაუმეტეს $d$, მაშინ ამ სიბრტყეში არსებობს ისეთი $L$ წრფე, რომ მანძილი $S$ სიმრავლის ყოველი წერტილიდან $L$ წრფემდე არის არაუმეტეს $f(n,d)$ ?
ასევე, ვიხილავთ გარკვეულ კავშირებს წარმოდგენილ შეკითხვებსა და სილვესტერ-გალაის ცნობილ თეორემას (იხილეთ, მაგ., [1], [2], [3]) შორის.
ლიტერატურა
1. H. Hadwiger and H. Debrunner, Combinatorial Geometry in the Plane. Translated by Victor Klee. With a new chapter and other additional material supplied by the translator, Holt, Rinehart and Winston, New York, 1964.
2. A. Kharazishvili, Elements of Combinatorial Geometry, Part I, Tbilisi, 2016.
3. J. J. Sylvester, Question 11851, Educational Times, 59(1893), p. 98.
ვებ გვერდი
-
შაქრო ტეტუნაშვილი, თენგიზ ტეტუნაშვილი, On universality of Rademacher series, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები , თბილისი, საქართველო.
დადგენილია, როგორც თითქმის ყველგან კრებადი, ასევე თითქმის ყველგან განშლადი რადემახერის ისეთი მწკრივების არსებობა, რომლებიც უნივერსალურია ნებისმიერი უწყვეტი ფუნქციისაკენ ყველგან მკვრივ სიმრავლეზე კრებადობის თვალსაზრისით.
ვებ გვერდი
-
არჩილ პაპუკაშვილი, გიორგი გელაძე, ზურაბ ვაშაკიძე, მერი შარიქაძე, ეფექტური სიბლანტის სიჩქარეზე დამოკიდებულების შემთხვევაში ჯ. ბოლის ძელის განტოლების მიახლოებითი ამოხსნის შესახე, ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, თბილისი, საქართველო.
წარმოდგენილი ნაშრომი არის უშუალო გაგრძელება [1]-[3] სტატიებისა,
რომლებშიც განხილულია საწყის-სასაზღვრო ამოცანა ჯ. ბოლის ინტეგროდიფერენციალური განტოლებისთვის, რომელიც აღწერს ძელის დინამიკურ მდგომარეობას. მიახლოებითი ამონახსნის საპოვნელად გამოყენებულია გალიორკინის მეთოდი, მდგრადი სიმეტრიული სხვაობიანი სქემა და იაკობის იტერაციული მეთოდი. [1]-[2] სტატიებში ალგორითმი აპრობირებულია ტესტურ მაგალითებზე. ნაშრომში [3] და მოცემულ ნაშრომში წარმოდგენილია ერთი პრაქტიკული ამოცანის მიახლოებითი ამოხსნის საკითხები, სახელდობრ კონკრეტული რკინის ძელისთვის საწყის-სასაზღვრო ამოცანის რიცხვითი გათვლების შედეგები. წარმოდგენილ ნაშრომში განხილულია შემთხვევა, როდესაც ეფექტური სიბლანტე დამოკიდებულია სიჩქარეზე. მიღებული შედეგები წარმოდგენილია ცხრილის სახით.
ლიტერატურა:
1. Papukashvili, A., Papukashvili, G., Sharikadze, M. Numerical calculations of the J. Ball nonlinear dynamic beam. Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math. 32 (2018), 47-50.
2. Papukashvili, A., Papukashvili, G., Sharikadze, M. On a numerical realization for a Timoshenko type nonlinear beam equation. Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math. 33 (2019), 51-54.
3. Papukashvili, A., Geladze, G., Vashakidze, Z., Sharikadze, M. On the Algorithm of an Approximate Solution and Numerical Computations for J. Ball Nonlinear Integro-Differential Equation. Rep. Enlarged Sess. Semin. I. Vekua Appl. Math. 36 (2022), 75-78.
ვებ გვერდი
-
ჯემალ ფერაძე, არჩილ პაპუკაშვილი, გიორგი პაპუკაშვილი, მერი შარიქაძე, სიმისათვის ერთი საწყის-სასაზღვრო ამოცანის ამოხსნის შესახებ, ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, თბილისი, საქართველო.
წარდგენილ ნაშრომში განხილულია სამეტაპიანი მეთოდი არაწრფივი ინტეგროდიფერენციალური ჰიპერბოლური განტოლებისათვის, რომელიც აღწერს დინამიკური სიმის ყოფაქცევას. მეთოდი შემოწმებულია მაგალითზე.
ვებ გვერდი
-
ქართლოს ყაჭიაშვილი, ასიმეტრიული ჰიპოთეზების შემოწმების კვაზი-ოპტიმალური წესი, ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, თბილისი, საქართველო.
ასიმეტრიული ჰიპოთეზების შემოწმების პრობლემა განიხილება ძირითადი და
ალტერნატიული ჰიპოთეზების წყვილებში განხილვის გამოყენებით, რაც
საშუალებას იძლევა გამოთვლები განხორციელდეს მარტივად და სწრაფად,
გარანტირებული სანდოობით. შერეული მიმართულების ცრუ აღმოჩენის დონის
ასიმეტრიული ჰიპოთეზების შემოწმების პრობლემა განიხილება ძირითადი და
ალტერნატიული ჰიპოთეზების წყვილებში განხილვის გამოყენებით, რაც
საშუალებას იძლევა გამოთვლები განხორციელდეს მარტივად და სწრაფად,
გარანტირებული სანდოობით. შერეული მიმართულების ცრუ აღმოჩენის დონის
(mdFDR) ცნება გამოიყენება გადაწყვეტილების წესის ოპტიმალურობისთვის.
სასურველ დონეზე გარანტირებული გადაწყვეტილების მიღების ფაქტი
(შემოთავაზებული მიდგომით) თეორიულად დამტკიცებულია და პრაქტიკულად დემონსტრირებულია კონკრეტული მაგალითების გამოთვლით. შემუშავებული მეთოდი გამოიყენება მრავალი ჰიპოთეზის შესამოწმებლად, რომელიც იძლევა მთლიანი mdFDR-ის შეზღუდვის გარანტიას სასურველ დონეზე. ნაჩვენებია, რომ შემოთავაზებული მეთოდი შეიძლება გამოყენებულ იქნას კვეთა-კავშირის, გაერთიანება-გადაკვეთის ჰიპოთეზების შემოწმების პრობლემების გადასაჭრელად. ნაჩვენებია შემუშავებული მეთოდის სანდოობა და მოხერხებულობა დიდი მონაცემებისთვის.
1. Bahadur, R. R. (1952). A property of the t-statistics. Sankhya, 12, 79-88.
2. Bansal, N. K., Hamedani, G. G. & Maadooliat, M. Testing Multiple Hypotheses with Skewed Alternatives, Biometrics, 72, 2 (2016), 494-502.
3. Kachiashvili K. J. The Methods of Sequential Analysis of Bayesian Type for
the Multiple Testing Problem. Sequential Analysis, 33, 1 (2014), 23-38.
4. Kachiashvili, K. J. (2018) Constrained Bayesian Methods of Hypotheses Testing: A New Philosophy of Hypotheses Testing in Parallel and Sequential Experiments.
Nova Science Publishers, Inc., New York, 361 p.
5. Kachiashvili K. J., Kachiashvili J. K. & Prangishvili I. A. (2020) CBM for Testing
Multiple Hypotheses with Directional Alternatives in Sequential Experiments.
Sequential Analysis: Design Methods and Applications.
(ID: 1727166 DOI:10.1080/07474946.2020.1727166).
ვებ გვერდი
-
თეიმურაზ დავითაშვილი, გიორგი რუხაია, ბუნებრივი აირის და წყალბადის ნარევის დინამიკის მოდელირება მილსადენში, ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, თბილისი, საქართველო.
ამჟამად წყალბადი ითვლება მომავლის ერთ-ერთ ყველაზე პერსპექტიულ
საწვავად. მოსალოდნელია მისი გამოყენება მრავალფეროვან აპლიკაციებში,
როგორიცაა ელექტროენერგიის გამომუშავება და შენახვა, საავტომობილო
საწვავად, რეაქტიულ ძრავებში, ინდუსტრიის სხვადასხვა დარგებში და შიდა
მოხმარების ენერგეტიკულ დანადგარებში [1]. ამჟამად, აირისებრი წყალბადის
ეფექტური წარმოების, შენახვისა და ტრანსპორტირების პრობლემები მსოფლიოს
მრავალი მკვლევარის მთავარი საზრუნავია. მათ შორის მილსადენებში ბუნებრივი აირისა და წყალბადის ნარევის ყოფაქცევის შესწავლა ჩვენი დროის გადაუდებელ ამოცანად იქცა და არაერთი მეცნიერის ყურადღება მიიპყრო [1-3]. ეს ნაშრომი ეძღვნება ერთ მათემატიკურ მოდელს, რომელიც აღწერს მილსადენში ბუნებრივი აირისა და წყალბადის ნარევის ნაკადის დინამიკას. განიხილება ორგანზომილებიანი კერძოწარმოებულიანი დიფერენციალური განტოლებათა კვაზი-არაწრფივი სისტემა, რომელიც აღწერს მილში ბუნებრივი აირისა და წყალბადის ნივთიერებების ნარევის არასტაციონარულ დინებას. შესწავლილია გაზსადენში წნევისა და გაზის ნაკადის განაწილება. წარმოდგენილია ბუნებრივი აირისა და წყალბადის ნარევის რიცხვითი გათვლების ზოგიერთი შედეგები.
მადლობა. კვლევა დააფინანსებულია შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის გრანტით No. FR-22-18445.
ლიტერატურა
1. Ball, M., Basile, A., Veziroglu, T.N. Compendium of Hydrogen Energy: Hydrogen Use, Safety and the Hydrogen Economy; Woodhead Publishing: Cambridge, UK, 2015.
2. Hosseini, S.F., Wahid, M.A. Hydrogen production from renewable and sustainable energy resources: Promising green energy carrier for clean development. Renew. Sustain. Energy Rev. 2016, 57, 850–866.
3. Davitashvili, T. On liquid phase hydrates formation in pipelines in the course of gas nonstationary flow. E3S Web of Conferences 230, 01006 (2021),
DOI: https://doi.org/10.1051/e3sconf/202123001006.
ვებ გვერდი
-
მიხეილ რუხაია, ანრიეტ მიშელ ფუად ბიშარა, ლია კურტანიძე, ლალი ტიბუა, ურანგო ალბათური თეორია: პროექტის პრეზენტაცია, ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, თბილისი, საქართველო.
ხელოვნური ინტელექტის განვითარების ადრეული ეტაპიდანვე ლოგიკური და ალბათური მეთოდები გამოიყენებოდა ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად ისეთი ამოცანების ამოსახსნელად, რომელიც გარკვეული ტიპის ინტელექტს მოითხოვს. ალბათობის თეორია სწავლობს გაურკვევლობით გამოწვეულ ამოცანებს, ხოლო ლოგიკა უფრო ხშირად გამოიყენება სრულყოფილ ცოდნაზე მსჯელობისთვის. მნიშვნელოვანი ძალისხმევა დაეთმო ლოგიკური და ალბათური მეთოდების გაერთიანებას ერთ ჩარჩოში, რამაც მოახდინა სხვადასხვა ფორმალიზმისა და პროგრამირების ინსტრუმენტების განვითარება.
აქამდე შესწავლილი ყველა ალბათური ლოგიკური ფორმალიზმი უშვებს მხოლოდ ინდივიდუალურ ცვლადებს, რომელთა ჩანაცვლება შესაძლებელია ერთი თერმით. მეორეს მხრივ, განვითარდა თეორიები და სისტემები, რომლებიც დამატებით იყენებენ მიმდევრობით ცვლადებს (ამ ცვლადების ჩანაცვლება შესაძლებელია სასრული, შესაძლოა ცარიელი, თერმების მიმდევრობით) და ურანგო სიმბოლოებს (ფუნქციონალური ან/და პრედიკატული სიმბოლოები ფიქსირებული ადგილიანობის გარეშე). ურანგო თერმი არის პირველი რიგის თერმი, სადაც ერთი და იგივე ფუნქციონალური სიმბოლო შეიძლება შეგვხვდეს სხვადასხვა ადგილას, სხვადასხვა რაოდენობის არგუმენტებით. ურანგო ფუნქციონალურ სიმბოლოებს და მიმდევრობით ცვლადებს ენაში შემოაქვთ დიდი გამომსახველობითი უნარი. შესაბამისად, აქტუალურია ალბათურ ლოგიკის მიმდევრობითი ცვლადებითა და მოქნილ-ადგილიანი ფუნქციონალური და პრედიკატული სიმბოლოებით გაფართოების შესწავლა.
ჩვენი მოხსენება შეეხება ფუნდამენტურ კვლევით პროექტს, რომლის მიზანია ურანგო ალბათური ლოგიკის შემუშავება, მისი თვისებების შესწავლა და მასზე მსჯელობის მეთოდის დანერგვა. მოხსენებაში განვიხილავთ პროექტის მოსამზადებელ ეტაპზე პროექტის წევრების მიერ მიღებულ წინასწარ შედეგებსა და სამომავლო ამოცანებს.
ვებ გვერდი
-
ნათელა ზირაქაშვილი, თეონა ზირაქაშვილი, გულის ქსოვილში მოქმედების პოტენციალის გავრცელების შესწავლა საკაბელო განტოლების გამოყენებით, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, თბილისი, საქართველო.
გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები კვლავ რჩება სიკვდილიანობის წამყვან მიზეზად მსოფლიოში. განსაკუთრებით აღსანიშნავია, რომ სიკვდილის ძირითადი მიზეზი განპირობებულია გულის უკმარისობით, მაგალითად, გულის შეტევისა და ფატალური არითმიის განვითარების გამო. გულის ფატალური არითმიების პირდაპირი მიზეზი ჯერ კიდევ არ არის ბოლომდე ცნობილი, თუმცა, ხშირ შემთხვევაში მიზეზი შეიძლება იყოს გულის მოქმედების პოტენციალის არასწორი გავრცელება. აღსანიშნავია, რომ, მიუხედავად მრავალწლიანი კვლევისა, გულის კუნთის მოქმედების პოტენციალის გავრცელება ჯერ კიდევ არ არის სრულად შესწავლილი, ამიტომ, მისი შესწავლა მრავალი თანამედროვე სამეცნიერო კვლევის აქტუალურ თემად რჩება. მიმდინარე ნაშრომის მიზანია გულის ქსოვილში მოქმედების პოტენციალის გავრცელების შესწავლა საკაბელო განტოლების გამოყენებით. საკაბელო განტოლების, რომელიც მიიღო ლორდ კელვინმა წყალქვეშა ტელეგრაფების ელექტრული სიგნალების გავრცელების მოდელირებისათვის, ვარიაციით მიღებულია პასიური ერთგანზომილებიანი საკაბელო განტოლება, რომელიც წარმოადგენს მონოდომენისა და ბიდომენის მოდელებს, რომლებიც აღწერენ გულის ქსოვილის უჯრედის მემბრანის ელექტრულ ქცევას და მოქმედების პოტენციალის გავრცელებას. გულის ქსოვილის ჰომოგენური წარმოდგენა მოიცავს იდენტური უჯრედების დიდ რაოდენობას, რომელებიც წარმოიდგინებიან ორი ურთიერთდაკავშირებული სივრცის სახით - უჯრედშიდა და უჯრედგარე. უჯრედები ერთმანეთთან დაკავშირებულია უფსკრული კვანძებით. ნაშრომში განხილულია უწყვეტად დაკავშირებული მიოციტების 1D მოდელი. აქ, უწყვეტობის დაშვების გამო, ქსოვილში ელექტრული ქცევა გასაშუალებულია მრავალი უჯრედისთვის, ამიტომ ჩვენ შევისწავლით ტრანსმემბრანული პოტენციალის ქცევას ერთი უჯრედისთვის. მონოდომენისთვის, კაბელის (უჯრედის) დასაწყისში და ბოლოში დენის არარსებობის შემთხვევაში, ჩატარებულია რიცხვითი მოდელირება Matlab-ში. წარმოდგენილია მიღებული რიცხვითი შედეგების შესაბამისი კონტურების (იზოლინების) ფიგურები, 2D და 3D გრაფიკები.
ვებ გვერდი
-
ნინო ხატიაშვილი, სითხის ღერძ-სიმეტრიული დინების შესახებ რეინოლდსის მცირე რიცხვის შემთხვევაში, XXXVII Enlarged Sessions (April 19-22, 2023) of the Seminar of I. Vekua Institute of Applied Mathematics of I. Javakhishvili Tbilisi State University, Tbilisi,Georgia.
ჩვენ ვიხილავთ უკუმშვადი სითხის არასტაციონალურ ღერძ-სიმეტრიულ დინებას სიმეტრიის ღერძის გარშემო რეინოლდსის მცირე რიცხვისთვის. სითხის სიჩქარის კომპონენტები აკმაყოფილებენ ნავიე-სტოქსის განტოლებათა სისტემას სათანადო საწყის-სასზღვრო პირობებით . რეინოლდსის მცირე რიცხვის შემთხვევაში ნავიე-სტოქსის განტოლებათა სისტემა დაიყვანება სტოქსის წრფივ სიტემაზე . ჩვენ შევისწავლეთ სტოქსის ღერძ-სიმეტრიული სისტემა, როდესაც წნევა ექსპონენციალურადაა დამოკიდებული დროზე.ცვლადთა განცალების მეთოდით მიღებულია სტოქსის სისტემის ზუსტი ამოხსნები.
ვებ გვერდი
-
ბაკურ გულუა, , ძირითადი სასაზღვრო ამოცანები ცარიელი ფორების მქონე წრიული რგოლისათვის კოსერას დრეკადი გარემოს შემთხვევაში, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, თბილისი, საქართველო.
We assume that the body under consideration is an elastic Cosserat media with voids. The two-dimensional system of equations, corresponding to a plane deformation case is written in a complex form and its general solution is presented with the use of two analytic functions of a complex variable and two solutions of the Helmholtz equations. On the basis of the constructed general representation, specific boundary value problems are solved for a circular ring.
ვებ გვერდი
-
გიორგი კაპანაძე, ბლანტი დრეკადობის ბრტყელი თეორიის ერთი ამოცანის შესახებ წრიული ფირფიტისათვის მრავალკუთხა ხვრელით, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, თბილისი, საქართველო.
The problem of the plane theory of viscoelasticity for a circular plate with a polygonal hole is considered according to the Kelvin-Voigt model. It is assumed that the outer boundary of the plate is subjected to a normal compressive force (pressure), and a rigid smooth washer
of a slightly larger size is inserted into the hole in such a way that the normal displacements of the boundary points are constant and there is no friction.
Using the methods of conformal mappings and boundary value problems of analytic functions, the required complex potentials are constructed efficiently (in an analytic form). Estimates of these potentials near the corner points are given.
ვებ გვერდი
-
რომან ჯანჯღავა, , , .
-
თამაზ თადუმაძე, აბდელჯალილ ნაშაუ, , SENSITIVITY COEFFICIENTS OF A CONTROLLED FUNCTIONALDIFFERENTIAL MODEL OF THE IMMUNE RESPONSE CONSIDERING OF THE MIXED INITIAL CONDITION AND VARIATION OF THE INITIAL MOMENT, XXXVII International Enlarged Sessions of the Seminar of Ilia Vekua Institute of Applied Mathematics of Ivane Javakhisvili Tbilisi State University, Tbilisi, Georgia.
-
მიხეილ გაგოშიძე, ერთი არაწრფივი კერძოწარმოებულიანი მრავალგანზომილებიანი სისტემის რიცხვითი ამოხსნის შესახებ, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის (თსუ) ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის (გმი) სემინარის XXXVI საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, ეძღვნება ივანე , თბილისი, საქართველო.
ბიოლოგიური პროცესის აღმწერი ერთი არაწრფივი კერძოწარმოებულიანი დიფერენციალური განტოლებათა სისტემის [1] მრავალგანზომილებიანი ანალოგისათვის განხილულია საწყის-სასაზღვრო ამოცანა. ჯამებადი აპროქსიმაციის დეკომპოზიციური მეთოდისა [2] და ცვალებადი მიმართულების სხვაობიანი სქემის [3] გამოყენებით ჩატარებულია რიცხვითი ექსპერიმენტები და მოცემულია მიღებული შედეგების
შედარებითი ანალიზი.
მადლობა: კვლევა განხორციელდა შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის მხარდაჭერით [გრანტის ნომერი FR-21-2101].
References
[1]. Mitchison, G.J. The polar transport of auxin and vein patterns in plants. Philos. Trans. R. Soc. Lond. B Biol. Sci., 295 (1981), 461-471.
[2]. Dzhangveladze, T.A. Averaged model of sum approximation for a system of nonlinear partial dierential equations. Proc. I. Vekua Inst. Appl. Math., 19 (1987), 60-73 (Russian).
[3]. Jangveladze, T., Kiguradze, Z., Gagoshidze, M., Nikolishvili, M. Stability and convergence of the variable directions dierence scheme for one nonlinear twodimensional model. International Journal of Biomathematics. 8, 5 (2015), 1550057 (21 pages), DOI: 10.1142/S1793524515500576.
ვებ გვერდი
-
თემურ ჯანგველაძე, On the system of Maxwell's nonlinear partial differential equations, XXXVII International Enlarged Sessions of the Seminar of Ilia Vekua Institute of Applied Mathematics (VIAM) of Ivane Javakhisvili Tbilisi State University (TSU), თბილისი, საქართველო.
-
თამაზ ვაშაყმაძე, , სასაზღვრო ამოცანის მიახლოებით ამოხსნის შესახებ ჩვეულებრივიდიფერენციალური განტოლებისათვის, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისისსახელმწიფო უნივერსიტეტის ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები. , თბილისი, საქართველო.
შეისწავლება ჩვეულებრივი მეორე რიგის არაწრფივი დიფერენციალური
განტოლებისათვის, შტურმ-ლიუვილის სასაზღვრო პირობებით,
მრავალწერტილოვანი სხვაობიანი მეთოდით მიახლოებით ამოხსნის საკითხი,
როდესაც შესრულებულია ამონახსნის არსებობისა და ერთადერთობის საკმარისი
პირობები. როგორც ამონახსნის, ასევე მისი წარმოებულის საპოვნელად
გამოიყენება [1]-ში განვითარებული მეთოდი და მისი მოდიფიკაცია ნაკლებად
გლუვი ფუნქციათა კლასისათვის. ცალკე შეისწავლება შემთხვევა, როდესაც
დიფერენციალური განტოლების მარჯვენა მხარე ოსცილირებადი ფუნქციაა. ამ
შემთვევაში სხვაობიანი ანალოგის ამოხსნა იტერაციის ყოველ ეტაპზე
ხორციელდება ცვლადკოეფიციენტებიანი ტრიგონომეტრული მწკრივების
სასრულო ნაწილის შეჯამებით, რაც უკავშირდება „ფურიეს სწრაფი გარდაქმნის“
რიცხვითი რეალიზაციისას ოპტიმალური ხერხის შერჩევის საკითხს. მოხსენებაში
წარმოდგენილ იქნება ამ მიმართულებით მიღებული შედეგებიც.
-
რომან კოპლატაძე, მეორე რიგის გადახრილ არგუმენტიანი სხვაობიან განტოლებათა ოსცილაციური თვისებების შესახებ, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, თბილისი, საქართველო.
Consider the Emden-Fowler type difference equation. New type sufficient conditions for the oscillation of all solutions are established.
ვებ გვერდი
-
ელიზბარ ნადარაია, პეტრე ბაბილუა, On the Nadaraya-Watson type nonparametric estimator of the Poisson regression function, XXXVII International Enlarged Sessions of the Seminar of Ilia Vekua Institute of Applied Mathematics, Tbilisi, Georgia.
-
თეა შავაძე, ია რამიშვილი, On the well-posedness of the Cauchy problem for one class of controlled neutral functional differential equation considering perturbation of the initial data, XXXVII International Enlarged Sessions of the Seminar of Ilia Vekua Institute of Applied Mathematics of Ivane Javakhisvili Tbilisi State University, Tbilisi, Georgia.
-
რომან კოპლატაძე, ON THE OSCILATORY PROPERTIES OF THE SECOND ORDER EMDENFOWLER TYPE DIFFRENCE EQUATIONS WITH DEVIATING ARGUMENT, XXXVII International Enlarged Sessions of the Seminar of Ilia Vekua Institute of Applied Mathematics, Tbilisi, Georgia.
-
დავით კალაძე, ლუბა წამალაშვილი, ელექტრონულ-პოზიტრონულ-იონურ პლაზმაში ზახაროვ-კუზნეცოვის დინამიკური განტოლების ზუსტი ამონახსნების შესახებ, ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, თბილისი,საქართველო.
ექსპონენტური ფუნქციის მეთოდის გამოყენებით წარმოდგენილია (2+1)D განზომილების ზახაროვ-კუზნეცოვის არაწრფივი კერძოწარმოებულიანი განტოლების მორბენალი ტალღის სახის სპეციალური ზუსტი ამონახსნები ელექტრონულ-პოზიტრონულ-იონური პლაზმისთვის. მიღებული შედეგები გამოსახულია ჰიპერბოლური, ტრიგონომეტრიული, ექსპონენტური და რაციონალური ფუნქციების სახით და აქვთ სივრცულად იზოლირებული სტრუქტურული ფორმები. მორბენალი ტალღის სიჩქარე გამოსახულია დინამიკის განმსაზღვრელი პარამეტრებით.
ვებ გვერდი
-
ბესიკი დუნდუა, Higher-Order Unification with Regular Types, XXXVII International Enlarged Sessions of the Seminar of Ilia Vekua Institute of Applied Mathematics, Tbilisi, Georgia.
In this talk we extend simply typed lambda calculus with regular types and study properties
of the extended formalism. Moreover, we construct higher-order unification procedure for
regularly typed lambda terms, and prove soundness and completeness theorems.
ვებ გვერდი
-
გიორგი ჯაიანი, A REMARK ON RELATIONS OF EXPERIMENTAL RESULTS OF J. NIKURADZE AND THE KELDYSH BVP, ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარის XXXVII საერთაშორისო გაფართოებული სხდომები, თბილისი, საქართველო.
ილია ვეკუას განზომილების რედუქციის მეთოდით ფლუიდებისათვის აგებულ იერარქიული მოდელების [1] ნულოვან მიახლოებაში დადგენილია კუთხოვან არეებში ფლუიდის მოძრაობის შემთხვევაში დირიხლესა და კელდიშის ტიპის
სასაზღვრო პირობების დასმის თავისებურებების სრული შესაბამისობა ი. ნიკურაძის (იხ. [2] და აგრეთვე [3]) მიერ ჩატარებული ექსპერიმენტების შედეგებთან.
ლიტერატურა
1. Jaiani, G.. Mathematical Hierarchical models for fluids. Book of Abstracts of XIII Annual International Meeting of the Georgian Mechanical Union, 2022, p. 151
2. Nikuradze, J.. Untersuchungen über turbulente. Strömungen in nichtkreisförmigen Rohren. Ing. Arch. B. I. 1930. S306
3. ქავთარაძე რ. ივანე (იოჰან) ნიკურაძე. მითი და სინამდვილე. თბილისი, 2023. გვ. 154-155.
ვებ გვერდი
-
თამაზ ვაშაყმაძე, ოპერატორული განტოლებათა ზოგიერთი კლასის რიცხვითი რეალიზაციის საკითხები შეშფოთების თეორიის ალტერნატული მეთოდით, თსუ ილია ვეკუას სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტის სემინარი, თბილისი, საქართველო.
განიხილება წრფივი ოპერატორული განტოლებიათვის შეშფოთების მეთოდთან
ერთად მისი ამოხსნის ალტერნატული ხერხიც ;პროექტირება ხორციელდება არა
მარტო მაშინ,როდესაც საბაზისო სისტემა ხარისხოვანი მწკრივია,არამედ,როდესაც ვსარგებლობთ არეზე განსაზღვრული რაიმე სრული სისტემითაც (მაგალითად ერთგანზომილებიანი ინტერვალისათვის-ორთოგონალურ პოლინომთა სისტემა).იგება ოპერატორული განტოლების ექვივალენტური მრავალწერტილოვან განტოლებათა უსასრულო რაოდენობა,რომლის ყოველი სასრული ნაწილისათვის მიახლოებითი ამონახსნის მისაღებად,ეფექტურად იგება ამომხსნელი ალგორითმი.
-
მარიამ ბერიაშვილი, On some methods of extending measures, Winter School in Abstract Analysis 2023, Section Set Theory and Topology, Steken, Czech Republik.
The measure extension problem is one of the most important question in measure
theory. It is known that there exist various measures on the real line R which strictly
extend the classical Lebesgue measure λ on R and are invariant under the group of all
isometric transformations of R. An interesting direction in measure theory is concerned
with the investigation of properties of various (countably-additive) extensions of initial
measures. In this connection, there are some well-known methods of extending invariant
measures: Marczewski’s method; the method of Kodaira and Kakutani; the method of
Kakutani and Oxtoby; the method of surjective homomorphisms.
In the present talk we discuss, several methods of extending invariant and quasi-
invariant measures. Moreover, we will demonstrate several classes of measures with a
different cardinality number.