კოსმოსური პლაზმა წარმოადგენს საუკეთესო ლაბორატორიას ტურბულენტობის შესასწავლად, გამოომდინარე იქიდან, რომ ის ხელმისაწვდომი გახდა ზუსტი პირდაპირი გაზომვებისათვის (Bruno and Carbone, 2013). დედამიწის მაგნიტოსფეროში ლოკალურმა დაკვირვებებმა შესაძლებელი გახადა ტურბულენტური ენერგეტიკული სპექტრების მიღება (Bale et al, 2005; Alexandrova et al, 2008; 2009; Sahraoui et al, 2009; 2010; Chen et al, 2010; Matthaeus and GoldStein, 1982; Bieber et al, 1996), რომელიც განსაზღვრავს ტურბულენტობის ტიპიურ სურათს, სადაც ენერგიის ინჟექტირება ხდება დიდ მასშტაბებში და გრიგალებს შორის არაწრფივ ურთიერთქმედებები განაპირობებს ენერგიის კასკადს დიდი მასშტაბებიდან მცირე მასშტაბებისკენ, რომელიც ეგრეთ წოდებულ ინერციულ ინტერვალში იწვევს ტურბულენტობის ტიპიური, ხარისხოვანი სპექტრის power-law turbulence spectrum) წარმოშობას, (Lesieur, 2008; Biskamp, 2003; Frisch, 1996). აქ არის ენერგიის სიმკვრივის სპექტრი ტალღური k რიცხვის მიმართ და, არის სპექტრალური ინდექსი. ცოტა განსხვავებულად მიმდინარეობს ეს პროცესი გამტარ, პლაზმურ (ლაბორატორიულ, იონოსფერულ, მაგნიტოსფერულ) გარემოში. პლაზმური მდგომარეობისთვის დამახასიათებელია მრავალი სახის არამდგრადობები, რომლებიც დიდი მასშტაბების შემთხვევაში იმართებიან მაგნიტოჰიდროდინამიკული პროცესებით, მცირე მასსტაბებში კი – კინეტიკური პლაზმური პროცესებით. ამ არამდგრადობების ევოლუციის შედეგად პლაზმაში შესაძლებელია აღიძრან სასრულ ამპლიტუდიანი ფლუქტუაციები, რომელთაც ერთმანეთთან არაწრფივი ურთიერთქმედების შედეგად შეუძლიათ დააფორმირონ ტურბულენტურ მდგომარეობა ზემოთაღნიშნული ხარისხოვანი სპექტრით (power-law spectrum) (Biskamp, 2003; Verma, 2004; Muller, 2009; Cerri and Califano, 2017).

პროექტში მონაწილე პერსონალი:

• Khatuna Elbakidze (პროექტის ხელმძღვანელი)